Fas (el-Mağrib) ile Endülüs Arasındaki Siyasi İlişkiler

Authors : Lütfi Şeyban

Pages : 169-192

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-25

Article Type : Research

Abstract :Endülüs tarihi ve medeniyeti alanındaki bilimsel çalışmaların belli başlı kaynak coğrafyalarından birisi de Fas ülkesi yani Mağrib’tir. Fas, İslam’ın ilk yayılma döneminde fethedilerek Emevîler’e (661-750) bağlı İfrîkıya eyaletinin bir parçası haline dönüştürüldü. 711 Yılında Mağrip’ten İspanya’ya çıkarma yaparak orayı da fetheden Müslümanlar, kısa sürede Endülüs’ü mümtaz bir İslam yurdu haline getirdiler. İşte bu tarihî süreçte, Fas merkezli Mağriplilerin bu sürece katkıları, diğerlerinden çok daha fazla oldu. Fas veya Mağrib, Endülüs devirlerinde onunla tek bir organizma gibi bütünleşerek "Afrika’nın Endülüs’ü” sıfatını kazandı. Endülüs’ten bakıldığında IX. asırda İdrisîler ile başlayan ve daha sonra Murâbıtlar, Muvahhidler ve Merînîler dönemlerinde süren ilişkiler, hem Endülüs’ün müdafaasına hem de insan kaynakları bakımından zenginleştirilmesine yaramıştır. Fas tarafından bakıldığında ise bu ilişkiler, bölgenin siyaset, iktisat, tarım, ilim, kültür, sanat ve mimari alanlarında büyük kazanımlar elde etmesine vesile olmuştur. Endülüs’ün kaybından sonra Endülüslülerin başta gelen sığınakları olması hasebiyle ise "Yaşayan Endülüs” olarak anılmaya başlanmıştır. Çünkü XV.-XVI.-XVII. asırlarda onbinlerce Endülüslü bu ülkeye göç ederek yaşama imkânı buldu. İşte bu nedenle, Endülüs’ün Fas ile ilişkilerinin araştırılması önem arz etmektedir. Peki bu sonucu hazırlayan tarihi ve coğrafi şartlar ile o şartlarda gerçekleşen tarihi ilişkiler nelerdi? Bu çalışmada Endülüs-Fas ilişkilerine konu teşkil eden tarihi gelişmelerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi amaç edinilmiştir.
Keywords : Fas, Endülüs, Mağrib, İspanya, ilişkiler