Abstract :Petrol rezervlerine sahip ülkelerin genel olarak ekonomik ve sosyal kalkınmada bu fırsatı önemli bir araç olarak kullanmaları uluslararası deneyimlerin ortaya koyduğu önemli bir gerçektir. Irak, Suudi Arabistan ve Amerika'dan sonra, dünyanın en büyük üçüncü petrol ihracatçısıdır. Aynı zamanda uluslararası şirketlerle yapılan birçok sözleşmenin imzalanmasından sonra üretimini artıracak kararlılık ve kaynaklara sahiptir. Petrolün genel olarak üretici ülkeler için ve özellikle de Irak için stratejik bir ticari mal olarak önemi gittikçe artmaktadır. Irak, Ortadoğu’nun kanıtlanmış rezervlerinin yaklaşık %18’ini ve küresel rezervlerinin de neredeyse %11’unu temsil eder. 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren kanıtlanmış ham petrol rezervi 144 milyar varildir. Irak petrol kaynakları üç çeşit mezhep ve dört etnik - demografik hat üzerinde bulunmaktadır. En çok bilinen petrol ve doğal gaz kaynakları Güney Şii bölgelerinde, kuzeyde az kaynaklara sahip etnik Kürt -Türkmen bölgesinde ve Irak'ın Batı merkezi çoğu Sünni, Arap ve Türkmen azınlığın kontrolünde yoğunlaşmıştır. Petrol rezervleri ulusal ekonomilerde önemli bir sabit para kaynağı olduğundan özellikle cari açığı fazla olan Irak devletinde ödemeler dengesi sağlanabilmesi için en önemli gelir kaynağıdır. Bu bağlamda, ekonomik kalkınma programlarının güvenilir bir şekilde uygulanabilmesi, ulusal gelir büyüklüğünü artırılabilmesi ve böylece nüfusun yaşam standardının yükseltilebilmesi, Irak petrol rezervlerinin ve endüstrisinin geleceğine bağlıdır. Uluslararası deneyimler, petrolün ekonomik refahı yakalamak için önemli bir aracı olduğunu ve Irak toplumunun tüm kesimleri için ulusal egemenliği ve birliği sağlamak için önemli bir araç olduğunu kanıtlamıştır. Şüphesiz ki petrol Irak için Yoksulluk ve yoksunluktan ve politik konjonktürel gelişmelerin manipülasyondan kurtulması için çok önemli bir araçtır, hatta Irak'ın sahip olduğu tarihi statüye uygun, endüstriyel ve tarımsal ekonomik statü haline dönüşmesine katkıda bulunabilecek özelliğe sahiptir. Bu çalışmanın amacı, yukarıda yer alan ana tema üzerinden Irak’taki petrol rezervlerini yıllar itibariyle rakamsal olarak değerlendirdikten sonra, ülkenin kalkınma potansiyeli içerisindeki rolünü ortaya koymaktır. Çalışmada kullanılan yöntem, Irak resmi makamlarından elde edilecek olan istatistiki verilerden yararlanılarak yapılan karşılaştırmalı analiz ile petrolün ülkede yarattığı ve/veya yaratmakta yetersiz kaldığı katma değeri GSMH değerleri üzerinden ortaya koymayı hedefleyen betimsel anlatım yöntemi olacaktır. Çalışmanın sonucunda elde edilecek olan bulgular Petrol Zengini bir ülke olan Irak’taki petrol doğal kaynağının ülke kalkınmasındaki ana rolünü çeşitli faktörlerin ışığında (savaş, ekonomik kalkınma düzeyi, yer şekilleri, petrol dağıtımındaki güçlükler, ihracatın önündeki engeller vb) ne şekilde etkilediği yönünde olacaktır. Çalışma öz niteliğinde bir çalışmadır. Keywords : Petrol, Irak, Ekonomik Kalkınma
