Abstract :Tarihsel süreç içerisinde kitle iletişim araçlarının etkinliği ve yaygınlığı sürekli olarak değişmiş, her yeni araç bireyler ve toplumlar üzerinde çeşitli etkilere sahip olmuştur. 21. yüzyılın modern toplumlarında yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesi sebebiyle tüm öncüllerinden daha etkili bir araç haline gelen internet ve sosyal medya ise yüzyıllardır var olan pek çok olgunun değişmesine veya farklı şekillere bürünmesine yol açmıştır. Bu bağlamda dönüşen olgulardan biri de insanlık tarihi kadar eski olan dilencilik olgusu olmuştur. Sosyal medyanın yaşamlarımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmesiyle birlikte dilenme eylemi de artık sosyal medya aracılığı ile gerçekleştirilmeye başlanmış, bu durum sosyal medya dilenciliği olarak adlandırdığımız yeni bir olguyla yüzleşmemizle sonuçlanmıştır. Dinamik bir yapıya sahip olan sosyal medya platformlarının sunduğu geniş imkanlar sosyal medya kullanımında farklı amaçların ortaya çıkmasına yol açmış, bu bağlamda karşımıza çıkan birbirinden farklı kullanıcı profillerine bir de “sosyal medya dilencisi” olarak nitelendirebileceğimiz kişiler eklenmiştir. En basit tabiriyle dilenciliğin sosyal medyada sürdürülen şekli olarak tanımlayabileceğimiz sosyal medya dilenciliği, farklı amaçlar ve motivasyonlar çerçevesinde dilenen pek çok sosyal medya dilencisi profilinin yaşamlarımıza müdahil olmasına sebebiyet vermiştir. Bu bağlamda karşımıza çıkan yeni dilenci profillerinden biri de “İlgi Dilencileri” olmuştur. Çeşitli stratejilerle muhataplarının ilgisini çekerek bir takım ödüller ve kazançlar elde etmeye çalışan bu yeni tip dilenciler bildiğimiz manadaki dilenciliğin hem oldukça tanıdık hem de oldukça farklı bir şeklini sergilemeleri sebebiyle ön plana çıkmışlardır. Sosyal medya platformlarını kişisel istek ve arzularını tatmin etmek için kullanan, taleplerini özellikle ünlü ve fenomen kimselere ulaşarak elde etmeye çalışan ve çoğu durumda duygu sömürüsüne varan davranışları ile ön plana çıkan bu kullanıcıların varlığı araştırılmaya değer görülmüştür. Bu çalışma kapsamında öncelikle yeni bir olgu olarak karşımıza çıkan sosyal medya dilenciliği kavramı açıklanmış daha sonra ise “İlgi dilencileri” olarak nitelediğimiz kullanıcıların profilleri ve ortak özellikleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Keşfedici nitelikte ve nitel araştırma yöntemleri kullanılarak tasarlanan bu çalışmanın örneklemi günümüzün en popüler sosyal medya platformları arasında yer alan Instagram ve Twitter’deki kullanıcı profilleri arasından amaçlı örnekleme tekniği ile seçilmiştir. Bu çerçevede “İlgi dilencisi” şeklinde nitelendirilen 47 farklı kullanıcıya ait 47 farklı gönderi görseli analiz birimi olarak belirlenmiş, sosyal medya platformlarını kendilerine sahne olarak seçen kullanıcılara dair analizler Goffman’ın benlik sunumu terminolojisinin önemli kavramları arasında yer alan rol, performans, ön-arka bölge ve izlenim denetimi çerçevesinde yapılmıştır. İlgi dilenme eylemi içeren gönderiler, yorumlar ve direkt mesajlar ile kullanıcı profillerinin analiz birimi olarak belirlendiği bu çalışmada ortaya konan performansların analizinde ise içerik analizi yönteminden faydalanılmıştır. Böylelikle “İlgi dilencileri”nin benlik sunumlarını nasıl gerçekleştirdikleri, performanslarında ne tarz stratejilere başvurdukları, oluşturdukları metin kompozisyonlarında nasıl bir dil ve üslup kullandıkları, vitrin bölgesinde denetimi nasıl sağladıkları ve koruma ile savunma manevralarına başvurup başvurmadıkları gibi önemli noktalar açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. “İlgi dilencisi” olarak nitelediğimiz kullanıcıların ortak özellikleri ve profillerinin tespiti karşı karşıya kaldığımız yeni dilenci profillerini tanımamız ve daha güvenli bir sosyal medya deneyimi yaşamamız açısından değerli görülmüştür. Bu çalışmada ortaya konacak veriler ile bulgular aracılığıyla ise yeni bir olgu olarak karşımıza çıkan sosyal medya dilenciliği hakkındaki literatüre katkı sağlanması hedeflenmiştir. Keywords : Sosyal medya, dilencilik, sosyal medya dilenciliği, ilgi dilencileri
