- Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştırmaları Dergisi
- Cilt: 13 Sayı: 3
- İlkokul ve Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirliklerinin İncelenmesi
İlkokul ve Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirliklerinin İncelenmesi
Authors : Mehmet Fatih KARACA
Pages : 3203-3236
Doi:10.48146/odusobiad.1249925
View : 133 | Download : 148
Publication Date : 2023-11-30
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada ilkokul ve ortaokul 1-8.sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan 101 öyküleyici ve 78 bilgilendirici metin incelenmiş, metinlere ait cümle, kelime ve hece sayısı gibi niceliksel özellikler sunulmuştur. Ayrıca, Türkçe için en çok bilinen ve uygulanan 3 okunabilirlik formülü olan Ateşman, Çetinkaya-Uzun ve Bezirci-Yılmaz formülleriyle metin okunabilirlikleri analiz edilmiştir. İşlemler geliştirilen yazılım ve Doğal Dil İşleme teknikleri uygulanarak gerçekleştirilmiş, veriler öyküleyici/bilgilendirici metin türleri, ilkokul/ortaokul kademesi, sınıf seviyesine uygun şekilde artış, kolaydan zora dizilim ve sınıf seviyesine uygunluk bakımından değerlendirilmiştir. Öyküleyici metinlerin bilgilendirici metinlerden, ortaokul metinlerinin ilkokul metinlerinden ortalama cümle, kelime ve hece sayıları daha fazladır. Öte yandan ortalama cümle ve kelime uzunlukları itibariyle bilgilendirici metinler öyküleyici metinlerden, ortaokul metinleriyse ilkokul metinlerinden daha yüksek değerdedir. Cümle, kelime, hece, cümlelerin ortalama kelime ve kelimelerin ortalama hece sayılarının genelde sınıf seviyesine uygun şekilde artış gösterdiği fakat kolaydan zora dizilimine çok dikkat edilmediği saptanmıştır. 3 okunabilirlik formülüne göre bilgilendirici metinlerin öyküleyici metinlerden ve ortaokul metinlerinin ilkokul metinlerinden daha zor düzeyde olduğu, sınıf seviyesine göre artışın sadece 1 ve 2.sınıflarda görüldüğü, 1.sınıfta kolaydan zora dizilimine kısmen dikkat edilse de diğer sınıflarda buna dikkat edilmediği, sınıf seviyesinin üzerinde veya çok üzerinde metinler bulunduğu ve hatta 179 metinden yalnızca 23 tanesinin sınıf seviyesine uygun olduğu bu çalışmayla ortaya konmuştur. Elde edilen sonuçlar metin seçiminde okunabilirliğe dikkat edilmediğini, kitaplarda yer alacak metinlerin tespitinde okunabilirlikten faydalanılması gerektiğini, böylece metinlerin sınıf seviyesine uygunluğunun belirlenebileceğini göstermiştir.Keywords : Okunabilirlik, Doğal Dil İşleme, Türkçe Ders Kitabı, İlkokul, Ortaokul, Okuma Metni