- Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştırmaları Dergisi
- Cilt: 13 Sayı: Sosyal Bilimler Lisansüstü ÃÄrenci Sempozyumu Ãzel Sayısı
- Yazılı Metinlerde Yaradılış ve Lilith
Yazılı Metinlerde Yaradılış ve Lilith
Authors : Fevziye Eker, Derya Topaloğlu
Pages : 311-328
Doi:10.48146/odusobiad.1191947
View : 112 | Download : 69
Publication Date : 2023-09-21
Article Type : Review
Abstract :Evren üzerinde yaratılan ilk kadının Havva olduğunun sanılması gibi, âdemoğlunun hikâyesinde de yaradılışın Âdem ve Havva ile başladığı sanılmaktadır. İnsanlığın saklı tarihi olan ilk kadının yaradılışı, bilinen tarih metinlerinde önemsenmemiş fakat bütün mitlerde ortak olarak var olmuştur. Karşılaştırmalı olarak incelendiğinde, bütün yaradılış efsanelerinin aynı kaynağa dayanmakla birlikte ilk yaradılış mitlerinin semavi dinlerde yer alması da tesadüfi değildir. Kadim toplumların bahsettiği ve inandığı olguların, ilahi kaynaklarda da yer alması ilk yaradılış hadisesini doğrulamaktadır. Yahudi episodları, Sümer kil tabletleri, diğer tüm mitlere ve Kutsal kitaplara göre yaradılış ilk olarak Âdem ve Havva ile değil, Âdem ve Lilithle gerçekleşmiştir. Dolayısıyla Âdem’in ilk eşi yine kadın olmakla birlikte Havva değil, Lilith’dir. Kadının yaratılmasındaki ilk figür olan Lilith, evrenin ilk kadını ve dünyadaki anaerkil yapının da ilk tanrıçasıdır. Lilith, birçok inanışta farklı kimliklerde yer alarak tarihsel süreçte büyük bir rol oynamış, birçok kültürde kendine yer bulmuş ve kadim geleneklerden popüler kültüre dek birçok alanda halen rol oynamaktadır. Bu denli önem taşımasına rağmen, iblis yönünden ötürü Lilith’e duyulan korku onun insanlık tarihinde kendine çok az yer bulabilmesine ve efsanevi kimliğine sıkıştırılmasına yol açmıştır. Lilith, Yahudi inancındaki tasvir yasağından dolayı Yahudiliğin içinde doğan Hristiyan inanışında, kendine yer bulabilmiş oldukça ve önemli bir konumda olmuştur. Buna göre Lilith, Âdem’in hem ilk eşidir ve hem de Âdem ve Havva’nın cennetten kovulmasına neden olan şeytandır. Lilith, kil tabletlerden yağlıboya tablolarına dek sanatın çeşitli alanlarında ilgi görmüş olmakla birlikte baskın kimliği resim sanatında Cennetten Kovulma- İlk Günah ve Venüs sahnelerinde işlenmiştir. Hristiyan öğretilerinin yazılı anlatımlardan daha önce resim sanatı yoluyla aktarıldığını göz önüne aldığımızda Yaradılış hadisesi ve Cennetten Kovulma sahnelerinin öğretici işlev üstlendiği dönemlerden bu yana Lilith’in sıkça karşılaştığımız fakat gerekilen önemi görmemiş olan bir kimlik olduğu sonucuna varabiliriz.Keywords : Lilith, İlk Kadın, Âdem\'in İlk Eşi, İlk Ana Tanrıça, İlk Günah, Ölümcül Kadın, Şeytan