- Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştırmaları Dergisi
- Vol: 7 Issue: 3
- VIX Endeksi, Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarının BIST 100 Endeksi Üzerindeki Etkileri: Bir Kuantil Reg...
VIX Endeksi, Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarının BIST 100 Endeksi Üzerindeki Etkileri: Bir Kuantil Regresyon Yaklaşımı
Authors : Bilgehan Tekin, Mercan Hatipoğlu
Pages : 627-634
View : 15 | Download : 3
Publication Date : 2017-11-28
Article Type : Research
Abstract :Finans literatürüne bakıldığında hisse senedi piyasalarını etkileyen unsurların neler olduğu konusunun gün geçtikçe önemini arttıran bir konu olduğu görülmektedir. Bu konuda risk ve getiri bağlamında yapılan çalışmaların temel noktası piyasaların risk yapısının getiriler üzerindeki etkisinin ve dolayısıyla finansal varlıkların fiyatlanmasının anlaşılmasıdır. Literatüre bakıldığında daha çok tek bir, makro düzeyde veya işletme düzeyindeki faktörün hisse senedi piyasaları üzerindeki etkisinin incelendiği görülmektedir. Özellikle Türkiye’de volatilite endekslerinin hisse senedi piyasasına etkisini konu alan çalışma sayısı sınırlıdır. Bu çalışmanın motivasyon kaynağını da bu nokta oluşturmuştur. Bu çalışmada kantil regresyon yaklaşımı ile 2002-2016 yılları arasında döviz kuru, petrol, S&P 500 Volatilite endeksi olan VIX endeksi gibi global ekonomik faktörlerin BIST 100 endeksinin değeri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu amaçla BIST 100 endeksinin söz konusu yıllar arasındaki günlük kapanış fiyatları bağımlı değişken olarak ve Dolar, Brent Petrol ve VIX endeksi’ nin günlük fiyatları ise bağımsız değişken olarak alınmıştır. Bu çalışmanın amacı petrol fiyatlarının, ABD Doları’nın ve VIX'un Borsa İstanbul üzerindeki etkisini kantil regresyon modeli kullanarak araştırmaktır. Literatürde bu çalışmaya konu olan faktörlerin etkisi incelenmekle birlikte kuantil regresyon yaklaşımının kullanıldığı çalışmaların sayısı nispeten azdır. Çalışmanın motivasyon kaynağını bu nokta oluşturmuştur. Bu bağlamda, bahsedilen küresel faktörlerin, Türkiye'de hisse senetleri piyasasını nasıl ve ne derece etkilediği incelenmiştir. Bu çalışmada kantil (dilim/quantile) regresyon yöntemi uygulanmıştır. Kuantil regresyon yaklaşımı dinamik ilişkilerin gözlemlenmesine izin verir. Kantil regresyon yaklaşımı Koanker ve Bassett (1978) tarafından geliştirilmiştir. Bu yaklaşım, hisse senedi piyasalarına etkisi olduğu düşünülen değişkenlerden her birinin dağılımının farklı noktalarındaki etkilerini ortaya koymaya imkan tanımaktadır. Bir diğer özelliği normal dağılmayan veri setleri için de kullanılabilmesidir. Bu nedenle aşırı (uç) değerlerin davranışlarının veya etkilerinin de incelenmesinin istendiği çalışmalar için oldukça faydalın bir yöntemdir (Çolak, Öztürkler ve Tokatlıoğlu, 2008). Çalışmanın sonuçları, BIST endeksinin tüm kantillerdeki volatilite indeksinden önemli ölçüde etkilendiğini göstermektedir. Öte yandan Dolar kuru BIST üzerinde yalnızca yüksek kantillerde etkili olmuştur. Petrol fiyatlarının BIST üzerindeki etkisine bakıldığında ise, iki değişken arasında asimetrik bir ilişki olmadığı ve bu ilişkinin yalnızca orta kantillerde anlamlı olduğu görülmektedir. Borsaların getirilerine etki eden faktörlerin bilinmesi yatırımcıların daha bilinçli karar vermelerine yardımcı olacaktır. Bu çalışmada Borsa İstanbul 100 endeksinin yükselirken ve düşerken diğer bir anlatımla boğa ve ayı piyasası halindeki getirilerine petrol fiyatlarının, dolar kurunun ve VIX endeksinin etkisi araştırılmıştır. Sonuç olarak BIST yatırımcılarının en öncül olarak dünyadaki risk iştahını ve geleceğe dair belirsizliği takip etmelerinin faydalı olacağı düşünülmektedir. Diğer taraftan döviz kurunun BIST endeksi etkisi sadece boğa piyasasında anlamlı ve pozitif olmaktadır. Dolayısıyla doların yükselmesi boğa piyasası durumunda BIST yatırımcısına da kazandırmaktadır. Petrol fiyatlarının ise BIST endeksine etki eden dinamik bir faktör olmadığı ortaya çıkmıştır.Keywords : BIST, VIX, Petrol, Döviz Kuru, Hisse Senedi Piyasaları