- Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan Bilimleri Dergisi
- Vol: 3 Issue: 1
- Adım Adım Doğu Türkistan Sir Marc Aurel Stein (1862-1943), Hayatı ve Eserleri
Adım Adım Doğu Türkistan Sir Marc Aurel Stein (1862-1943), Hayatı ve Eserleri
Authors : Dilek Taş
Pages : 155-182
Doi:10.51533/insanbilimleri.1028367
View : 21 | Download : 9
Publication Date : 2022-06-20
Article Type : Research
Abstract :Keşif seferleri, 17-20. yüzyıllarda dünyanın sömürgeleştirme üzerine kurulan yeni düzenine destek veren, veri altyapısını sağlayan, alanında uzman bir ekibin gerçekleştirdiği uzun soluklu araştırma gezileridir. Etkin güç olma yarışında önde kalmayı hedefleyen ülkelerin finansal destek sağladığı bu gezilerde, arkeolojik kazı çalışmaları, demografik incelemeler, filoloji araştırmaları, maden taramaları, fiziki harita çıkarma, su haritası oluşturma gibi farklı alanlarda eş zamanlı araştırmalar yürütülmüştür. Sir Marc Aurel Stein, 20. yüzyılın ilk yarısında Türkistan coğrafyasında gerçekleştirilen keşif seferlerinin önde gelen ismidir. 1862 yılında Budapeşte’de dünyaya gelmiş ve Avrupa’nın farklı kurumlarında eğitim görmüştür. Hindistan’da çalışmaya başlamasıyla, küçük çaplı seferlerini ortaya koymuştur. 1900-1901 yıllarında birinci keşif seferini, 1906-1908 yıllarında ikinci keşif seferini ve 1913-1916 yıllarında üçüncü büyük keşif seferini Türkistan coğrafyasında gerçekleştirmiş, çok sayıda buluntu ve yazma eseri İngiltere ve Hindistan arşivlerine taşımıştır. Bunların yanı sıra Orta Doğu coğrafyasında orta ve küçük ölçekli, karadan ve havadan keşif gezileri ortaya koymuştur. Her birinin raporlarını kitap ve makale şeklinde kaleme almıştır. Bununla birlikte çok sayıda fotoğraflarından ve detaylı günlüklerinden de araştırmaları incelenebilmektedir. Kadim Türk tarihinin izlerini sürebildiğimiz Türkistan coğrafyasından edinilen bu eserlere, günümüz Türkoloji çalışmalarında başvurulmakta, Türk tarihi ve kültürüne ışık tutmaktadır. Çalışmamızda, Stein’ın hayatı temel alınarak, seferlerine, eserlerine ve diğer çalışmalarına değinilecek, bunlardan hem kendi çağının araştırmalarında hem de kadim dönemlerin incelemelerinde nasıl faydalanılacağı hususunda değerlendirmelerde bulunulacaktır.Keywords : Sir Marc Aurel Stein, Keşif Seferi, Ekspedisyon, Türkistan