- Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Issue: 54
- Kitâbetü’l-Hadîs’e İlişkin Müsteşriklerin Görüşleri
Kitâbetü’l-Hadîs’e İlişkin Müsteşriklerin Görüşleri
Authors : Muhittin Düzenli
Pages : 97-118
Doi:10.17120/omuifd.1249866
View : 52 | Download : 44
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Hadislerin Hz. Peygamber döneminde yazılıp yazılmadığı hususu Müslüman alimler tarafından tartışıldığı gibi Oryantalistlerin de yakından ilgilendiği bir mesele olmuştur. Kuşkusuz oryantalistlerin hadis ilmi ile bu kadar yakından ilgilenmelerinin arka planında, hadis / sünnet rivâyetlerinin İslam toplumu içerisinde Kur’ân’dan sonra ikinci temel kaynak olarak kabul edilmesi ve Müslümanların hayatını şekillendirmede belirleyici bir rol oynaması vardır. İslam hakkında araştırma yapan oryantalistlerin hemen hemen tamamı hadisle ilgili konulara özellikle de hadislerin yazılması meselesine az çok temas etmişlerdir. Bu çalışma Batı dünyasında hadis ile ilgili oryantalistik düşünceyi şekillendiren araştırmacıların hadislerin yazılması konusundaki fikirlerini ele almayı ve değerlendirmeyi hedeflemektedir. Çalışmamızda içerik analizine başvurulmuş ve hadisle ilgili Batı dünyasında etkili olan oryantalistlerin hadislerin yazılmasına yönelik tespitleri tahlil ve değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Bu incelemenin sonucunda hadis konusunda araştırmalar yapan oryantalistlerden, hadislerin hâfızaya yardımcı olmak amacıyla şahsi ders notları şeklinde de olsa erken dönemde yazılı olarak kaydedildiğini kabul eden Alois Sprenger ve Muslim Studies’te dile getirdiği ilk görüşü esas alınırsa Ignaz Goldziher, Nabia Abbott, Harald Motzki ve Schoeler gibi araştırmacılar olduğu görülmüştür. Ancak Goldziher’in daha sonra rivâyetlerin erken dönemde yazıldığına dair fikrini değiştirerek aksi yönde bazı iddialar ortaya attığı da bilinmektedir. Buna karşılık Abbott’un düşüncelerinin, Müslüman bilginlerin genel kabulüne en yakın kabul edilebilecek nitelikte olduğu söylenebilir.Keywords : Hadis, Hadislerin yazılması, Oryantalistik düşünce, Goldziher, Sprenger