- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
- Vol: 31 Issue: 1
- TANZİMAT VE SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATINDA FRANSIZCANIN ETKİSİ
TANZİMAT VE SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATINDA FRANSIZCANIN ETKİSİ
Authors : Ali Yağli
Pages : 0-0
Doi:10.7822/egt102
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2012-03-01
Article Type : Other
Abstract :17. yüzyılda başlayan Türk-Fransız ilişkileri 18 ve 19.yüzyılda da özellikle kültür sanat ve edebiyat alanında gelişerek devam etti. Bu ilişkilerin gelişmesinde en önemli rolü Fransa’ya gönderilen ilk elçiler oynadılar. Bununla birlikte yurt dışındaki ilk elçilerin Sefaretname leri, çevirisi yapılan gezeteler, dergi ve kitaplar aracılığıyla Fransızca kelimeler Türkçe’ye girmeye başladı. Ayrıca Fransa’ya gönderilen aydınlar, Fransız Edebiyatının etkisinde kalarak tiyatro, roman,eleştiri gibi yeni türleri Türk Edebiyatına kattılar. Fransızca’nın Türkçe üzerindeki etkisi Fransızca eserlerin Türkçeye çevrilmesiyle daha da fazlalaştı. Tanzimat Edebiyatında başlayan çeviri yoğunluğu Servet-i Fünun Edebiyatında da devam etti. Bu akımın bir çok yazarı da Fransızca’nın etkisinde kalarak eserlerini bu etki altında yazmaya devam ettiler. Tanzimat Edebiyatı yazarlarından Ahmet Mithat Efendi ve Recaizade Mahmut Ekrem eserlerinde en çok Fransızca kelimeler kullanan yazarlarımızdandır. Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı romanında o kadar çok Fransızca kelime vardır ki romanın arkasında Fransızca Türkçe sözlük oluşturulmuştur. Ahmet Mithat Efendi de Felatun Bey ile Rakım Eendi adlı romanında çokca Fransızca sözcüğe yer vermiştir. Tanzimat Dönemi’nde ‘’Batı Edebiyatı’’ denildiğinde Fransız Edebiyatı anlaşılıyordu. Hemen hemen her edebi türde ilk yazarlarımız Fransız Edebiyatından örnekler alarak eserlerini yazmışlardır. Bu yüzden de yazarların çoğu iyi derecede Fransızca biliyordu. Mesela, Şinasi Fransızcasını Reşat Bey’in bürosunda sekreter olarak çalışırken onun yardımıyla öğrenmişti. Daha sonra Fransa’ya gittiğinde Lamartine’den çeviriler yaparak edebiyat alanında kendinden söz ettirdi. Yine Ziya Paşa Fransızca ve Arapça biliyordu. Namık Kemal Fransızca’yı Şinasi’nin teşvikleriyle öğrendi ve ‘’Çeviri Odası’’nda çevirmen olarak çalıştı. R.Mahmut Ekrem Arapça, Farsça, Fransızca biliyordu. O da eserlerini Hugo ve Lamartine’den etkilenerek yazdı. Ahmet Mithat Efendi de oğlu Kamil’in dediğine göre onyedi ayda Fransızcayı öğrendi ; daha sonra sırasıyla Arapça, Farsça, İngilizce, İtalyanca, Bulgarca, Latince ve Yunanca öğrendi. Tanzimat Edebiyatı döneminin diğer önemli isimlerinden Sami Paşa Sezai, Abdülhak Hamit, Münif Paşa, Şemsettin Sami Bey Fransızca’yı iyi biliyorlardı. Tanzimat Edebiyatı yazarları gibi Servet-i Fünun Edebiyatı yazarları da yabancı dil biliyorlardı. Tevfik Fikret Galatasaray Lisesi’ni bitirmişti, aynı zamanda bu lisede Fransızca öğretmeni olarak çalışmıştı. Cenap Şahabettin Tıp Fakültesini bitirdikten sonra eğitimine devam etmek için Fransa’ya gönderilmişti. Halid Ziya Uşaklıgil Fransız Katolik Lisesi’ni bitirmiş daha sonra Fransa’ya gitmişti. Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçin, Süleyman Nazif, Ahmet Hikmet Müftüoğlu Fransızca’yı çok iyi derecede biliyorlardı. Tanzimat Edebiyatı ve Servet-i Fünun Edebiyatı’ndaki batı etkisi yerini daha sonra Milli Edebiyat’a bıraktı. Milli Edebiyatla birlikte bireysel hayatdan sosyal hayata doğru bir açılımı roman, tiyatro ve hikayelerde görmek mümkündür. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Milli Edebiyat’ın hızla gelişmesiyle Fransızca da yerini İngilizce’ye bırakır. Günümüzde de, Fransızca İngilizce karşısında Avrupada ve Frankofon ülkelerde değer kayıbına uğramaktadır. Bunun nedenlerinden biri Fransız siyasetçilerinin yanlış dış politikaları ikincisi ise İngilizce’nin artık tüm dünyada ortak bir iletişim dili olarak kabul görtmesidir.Keywords : Fransızca Etkisi, Tanzimat Edebiyatı, Seveti Fünun Edebiyatı