- Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi
- Vol: 2 Issue: 2
- Son Devir Osmanlı Medreselerinde Islahat Çalışmaları ve Fıkıh Eğitimi
Son Devir Osmanlı Medreselerinde Islahat Çalışmaları ve Fıkıh Eğitimi
Authors : Abdullah Akin
Pages : 292-316
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2021-08-02
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti’nin son devri sayılan Tanzimat’a kadar, dinî ilimler yanında pozitif bilimlere de ağırlık veren medreseler, fıkıh eğitimi sisteminin omurgasını teşkil etmiştir. Daha çok Fıkıh (jurisprudence) eğitimi merkezi özelliği taşıyan medreselerde, istihdam da genellikle eğitim ve adalet mesleklerinde yapılmıştır. Tanzimat’tan sonra ise kendini yeniden tanımlayan devlet, eski sistemde oluşan boşlukları, Avrupa medeniyetinin ürünü kurum ve kuruluşlarla doldurmaya başlamıştır. Bu durum hukuki ve adli sahada büyük oranda kırılmalar yaşanmasına sebep olmuş, çeşitli sebeplerle liyakat ve mülazemet sistemi bozulan medreseleri hem eğitim hem kurumsal açıdan nitelik olarak oldukça zayıflatmıştır. Netice olarak medreseleri yeniden ihya etmek için özellikle II. Meşrutiyet’ten sonra medreselerde de bazı başarılı ıslahat girişimleri olmuştur. Makalenin amacı gerçekleştirilen bu başarılı ıslahat çalışmalarında ve yeni açılan medreselerde fıkıh eğitimini incelemek ve elde edilen neticeyi tartışmaktadır. Bu anlamda önce Osmanlı Devleti’nde bir ilk olma özelliği taşıyan ve Tanzimat Dönemi’nden sonra açılan hususi medreselere değinilecektir. Bu hususi medreseler yeni oluşan ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak fıkıh ve irşad alanlarında açılmıştır. Daha sonra nitelik açısından zayıflayan geleneksel Osmanlı medreselerinde yapılan ıslahat çalışmaları ve nizamnamelerden bahsedilecektir. Araştırmada "tarihi araştırma yöntemi” kullanılmıştır. Bu yöntemle araştırmanın konusunu oluşturan dönem eleştirel bir gözle incelenip, doğru bir şekilde tahlil edilmeye gayret edilmiştir.Keywords : Medrese, Islahat, Fıkıh, Tanzimat, Eğitim