- Oğuz Türkçesi Araştırmaları Dergisi
- Issue: 1
- TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE BASİT CÜMLENİN YÜKLEME GÖRE ŞEKİLLENEN YAPISAL MANTIKSAL TİPLERİ
TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE BASİT CÜMLENİN YÜKLEME GÖRE ŞEKİLLENEN YAPISAL MANTIKSAL TİPLERİ
Authors : Sebine Abid
Pages : 215-227
View : 4 | Download : 1
Publication Date : 2019-01-17
Article Type : Research
Abstract :Türkiye Türkçesi, Oğuz Türkçesi içinde yer alan ve bu saha içinde gelişen yazı diline verilen addır. Eski Oğuz Türkçesinin bütün dil ve sözdizimsel özelliklerini kendinde barındırır. Oğuz Türkçesinin en eski ve önemli kolu olan Türkiye Türkçesi cümle yapısı bakımından basit ve birleşik cümlelerden oluşur. Türkiye Türkçesinde basit cümle kendi içinde iki gruba ayrılır: Çift içerikli basit cümleler ve tek içerikli basit cümleler. Türkiye Türkçesinde çift içerikli ve tek içerikli basit cümlelerin birkaç yapısal mantıksal tipleri bulunmaktadır. Çift içerikli basit cümleler özneli çift içerikli basit cümleler ve öznesiz çift içerikli basit cümlelere ayrılır. Tek içerikli basit cümleler yapısal mantıksal tiplerine göre yükleme göre şekillenen tek içerikli basit cümleler ve özneye göre şekillenen tek içerikli basit cümlelere ayrılır. Özneye göre şekillenen tek içerikli cümlelere nominatif tek içerikli cümleler, duyusal tek içerikli cümleler, vokatif tek içerikli cümleler, mastar tek içerikli cümleler ait edilir. Yükleme göre şekillenen tek içerikli cümleler kendi içinde ikiye ayrılır: Subjesiz yükleme göre şekillenen tek içerikli cümlelere öznesiz cümleler; Subjeli yükleme göre şekillenen tek içerikli cümlelere genel özneli cümleler, belirli ve belirsiz özneli cümleler ait edilir. Bu çalışmada Türkiye Türkçesindeki basit cümlenin yükleme göre şekillenen tek içerikli tipleri için bilimsel kriterler yapısal mantıksal yöntemlerle belirlenmeye çalışılmış ve çeşitli edebi eserlerden örnekler verilerek sınıflandırılmıştır.Keywords : yüklemle şekillenen, yapısal mantıksal