- Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 4 Issue: 4
- 19.Yüzyıl Rus Düşünce ve Edebiyatında Raskol & Eski İnançlılar
19.Yüzyıl Rus Düşünce ve Edebiyatında Raskol & Eski İnançlılar
Authors : Nazan COŞKUN KARATAŞ
Pages : 13-29
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2019-12-30
Article Type : Research
Abstract :17.yüzyılın ikinci yarısında Rus kilisesinde yaşanan raskol, Rusya tarihinin başlıca olaylarından biridir. Dini ritüellerin ve din kitaplarının değiştirilmesi amacıyla başlatılan reform sürecine bir tepki olarak gelişen raskol, 1666-1667 yıllarında yapılan konsillerde reformlara karşı çıkanların aforoz edilmesiyle Rusya’nın toplumsal-politik yaşamının başlıca sorunlarından biri haline gelir ve Rusya, bu tarihlerden itibaren eski inançlılar olarak adlandırılan kilise yaşamından halk arasına sızan güçlü bir dini mücadele ruhuyla karşı karşıya kalır. Raskol, gerçekleştiği dönemde dini bir sorun olarak algılanır ve reformlara karşı çıkan halkın dini bilgi bağlamındaki cehaleti ile ilişkilendirilerek değerlendirilir. Ancak çalışmamızın konusunu oluşturacak olan 19.yüzyılda raskole yönelik sınırlı bakış açısı değişir ve raskol ile eski inançlılar toplumsal-politik bir sorun olarak ele alınıp incelenmeye başlar. Raskole yönelik bu bakış açısının gelişiminde dönemin düşünce hareketleri önemli bir rol oynar. Düşünce hareketlerine paralel olarak raskol ve eski inançlılar konusu, dönemin edebiyatında da yer alır. Bu eksende çalışmamızın amacını Rusya tarihinin başlıca olaylarından biri olan raskol sorununu ve bu sorun bağlamında ortaya çıkan eski inançlılar konusunu 19.yüzyıl Rus düşünce ve edebiyatında dönemin toplumsal politik koşulları çerçevesinde incelemek oluşturmaktadır. Bu incelemenin temelinde ise raskol ve eski inançlılara olan yaklaşımının gerçekleştiği dönemden 19.yüzyılda geçirdiği dönüşümü anlamlandırmak ve toplumsal politik yaşamla sıkı bir bağı olan dönemin edebiyatına yansımasını incelemek oluşturmaktadır. Çalışmamız kapsamında 19.yüzyıl Rus düşüncesinde raskol ve eski inançlılar; devrimci, halkçı düşünürler, Slavcı düşünürler, resmi kilise ve devlet ideolojisi çerçevesinden raskol olgusuna yaklaşanlar ve Vladimir Solovyov gibi evrensel kilise değerleri çerçevesinden konuyu ele alan yaklaşımlar bağlamında incelenmiştir. 19.yüzyıl Rus edebiyatında ise raskol ve eski inançlılar Fyodor Dostoyevski ve Nikolay Leskov örneğinde ele alınmış, sonuç bölümünde Rus düşünce ve edebiyatı çerçevesinde bütünsel bir değerlendirme yapılmıştır.Keywords : Raskol, Eski İnançlılar, 19.Yüzyıl Rus Düşüncesi, 19.yüzyıl Rus Edebiyatı, Dostoyevski, Leskov