- Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi
- Vol: 9 Issue: 1
- "AY IŞIĞINDA ŞAMATA" ADLI TİYATRO METNİNDE SÖZ EDİM İNCELEMESİ
"AY IŞIĞINDA ŞAMATA" ADLI TİYATRO METNİNDE SÖZ EDİM İNCELEMESİ
Authors : Gamze Say
Pages : 274-286
View : 12 | Download : 5
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Research
Abstract :İnsanlık tarihinde önemli bir yer edinen dil, bildirişim vasıtasıyla bireylerin karşılıklı iletişim kurmasına olanak sağlamaktadır. İnsanlar, dilin belirli unsurlarını kullanarak birbirleri ile dilsel ilişkiler kurmakta duygu ve düşüncelerini paylaşmakta ve yaşadığı problemlere çözümler bulmaktadır. İnsanların birbiyleriyle kurdukları iletişimin farklı şekillerde sağlandığı görülmektedir. Konuşmacı, bazen emir, rica gibi kişiyi harekete geçirecek olan filler ile muhatabını bir şey yapmaya yöneltecek fiilllerin yanı sıra, dinleyicinin zihninde değişiklik uyandırabilecek filler ya da duyguların karşıdaki kişilere aktarılması için kullanılan fiilleri ve bizzat konuşanın kendisinin bir yükümlülük altına girdiğini ifade eden fiiller tercih eder. Dilin farklı şekillerde kullanımı sözceler aracılığıyla sağlanmaktadır. Bütün fiillerin bir hareket bildirdiği düşüncesiyle Austin tarafından ortaya atılan kuram, Searle tarafından geliştirilmiştir. Austin tarafından düzsözler, edimsözler ve etkisözler olmak üzere üç başlık altında sistemleştirmiş olup edimsözler grubunu serimleyiciler, hüküm belirticiler, erk belirticiler, davranış belirticiler ve sorumluluk yükleyiciler olmak üzere beş bölüme ayırmıştır. Bu çalışmada Austin’in sınıflandırması baz alınarak Haldun Taner’in "Ay Işığında Şamata” adlı tiyatro metninde yer alan söz edim gruplarının örnekleri tespit edilmiştir. Söz eylemler, karşılıklı konuşma ortamında gerçekleştirildiğinde daha verimli olacağı için karşılıklı konuşmaların sıklıkla yer aldığı bir tiyatro metni tercih edilmiştir.Keywords : Sözceleme, Sözedim Kuramları, Ay Işığında Şamata