- Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (NKUIFD)
- Vol: 3 Issue: 2
- X VE XI. YÜZYILDA İSLAM FELSEFESİNDE YAPILAN ADÂLET TAKSİMLERİ: FĀRĀBĪ, EBŪ’L-HASAN EL-ĀMİRĪ, İBN Mİ...
X VE XI. YÜZYILDA İSLAM FELSEFESİNDE YAPILAN ADÂLET TAKSİMLERİ: FĀRĀBĪ, EBŪ’L-HASAN EL-ĀMİRĪ, İBN MİSKEVEYH VE RĀĠIP EL-İSFEHĀNĪ ÖRNEĞİ
Authors : Ramazan Turan
Pages : 91-115
View : 12 | Download : 2
Publication Date : 2017-12-15
Article Type : Research
Abstract :Adâlet, insanlık tarihi boyunca üzerinde en çok durulan kavramlardan biri olmuştur. Adâlet farklı anlam ve görünümleriyle incelenmiş olmasına rağmen tanımlanması konusunda bir uzlaşı sağlanmış değildir. Adâlet üzerine yapılan ayrımlar ise bu kavramın anlaşılmasını kolaylaştırmaktadır. Felsefede ilk sistemli adâlet ayrımının Aristoteles (ö. m.ö. 322) ile başladığı söylenebilir. Aristoteles’in dağıtıcı ve düzeltici adâlet ayrımı sonraki filozoflar tarafından da benimsenmiştir. Fārābī (ö. 339/950), Ebū’l-Hasan el-Āmirī (ö. 381/992) ve İbn Miskeveyh (ö. 421/1030) Aristoteles’in bu ayrımını benimsemişlerdir. Bunun yanı sıra Fārābī’nin tabiī adâleti, Rāġıp el-İsfehānī’nin (ö. 5./11. Yüzyılın ilk çeyreği) mutlâk ve mukayyed adâlet ayrımı ve İbn Miskeveyh’in tabiī, vazʽī, iḫtiyārī ve İlāhī adâleti bu filozoflara özgün ayrımlardır. Zikredilen İslam filozoflarının adâlet taksimleri kendilerinden sonra gelen bazı filozoflar tarafından da benimsenmiştir. Ayrıca bu makalede İbn Miskeveyh’in dörtlü adâlet ayrımı ile Batı Orta çağ filozofu Thomas Aquinas’ın (ö. 1274) dörtlü yasa ayrımı konusundaki benzerliğe de dikkat çekilmiştir.Keywords : Adâlet Taksimi, Fārābī, Ebū’l-Hasan El-Āmirī, İbn Miskeveyh, Rāġıp el-İsfehānī