- Mülkiye Dergisi
- Vol: 45 Issue: 3
- Theda Skocpol’ün Sosyal Teoriye Bütüncül Katkısı: Devletler, Devrimler ve Uluslararası Bağlam...
Theda Skocpol’ün Sosyal Teoriye Bütüncül Katkısı: Devletler, Devrimler ve Uluslararası Bağlam
Authors : Deniz Dinç
Pages : 699-729
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2021-09-08
Article Type : Research
Abstract :Bu makale Skocpol’ün sosyal teorisini onun çığır açıcı çalışmaları ‘Devletler ve Toplumsal Devrimler’ ve ‘Devleti Geri Getirmek’i temel alarak incelemektedir. Skocpol’ün karşılaştırmalı devrim çalışması devletlerin askeri yenilgi sonucu azalan kapasitelerini analiz eder. Geleneksel iç ve dış politika ayrımını ortadan kaldırmaya çalışan çalışmasıyla Skocpol, disiplinler arası bütüncül bir sosyal teorinin doğuşuna katkı sağlar. Bu çalışma Skocpol’ün teorisini aşırı yapısal deterministliğin ve de neorealizmin etkisinde kaldığı için eleştirmektedir. Her ne kadar Skocpol’ün yaklaşımının sorunlu yanları olsa da Skocpol, devlet teorisini bütüncül yapısal bir hatla kurduğu için uluslararası ilişkilerin tarihsel sosyolojisinin gelişimine katkı sağlamıştır. Beş bölüme ayrılmış bu makalede sırasıyla Skocpol’ün devrim anlayışı, Skocpol’ün karşılaştırmalı Yapısalcı analiz metodu, Skocpol’de Devletin Özerkliği ve Sınırları, Skocpol’ün teorisinin Uluslararası bağlamı ve sınırları ve Skocpol’e Yöneltilen eleştiriler incelenmiştir. İlk iki bölümde Skocpol’ün tarihsel sosyoloji anlayışı açıklanmıştır. Üçüncü, dördüncü ve beşinci bölümlerde Skocpol’ün düşüncelerinin değerlendirilmesi eleştirel bir bağlamda devam etmektedir. Birinci bölümde, Skocpol’ün devrim anlayışındaki savaşların rolü devlet kapasitesini düşürmesi açısından incelenmiştir. Bu süreci Skocpol devrimleri tetikleyen önemli bir faktör olarak inceler. Skocpol’ün devlete verdiği özerk bakış açısı Skocpol’ü Weberci tarihsel sosyoloji kategorisine eklemiştir. Bu çalışmada, Skocpol’ün özerk devlet teorisinin sınıfsal boyutları da vurgulanmıştır. İkinci Bölümde, örnek devrimlerle Skocpol’ün yapısalcı analizinin ana hatları ifade edilmiştir. Fransa, Rusya ve Çin devrimleri analizinin önemli hatları ve karşılaştırmalı sosyal teorinin yapısal açıklayıcı ilkeleri belirtilmiştir. Son üç bölümde, Skocpol’ün aşırı yapısalcı analizi, siyasi ideolojileri, iradeyi, devrimci örgüt ve liderleri dışlaması açısından eleştirilmiştir. Bu çalışmada Skocpol’ün devrimci öznellik meselesi açısından köylülüğe yaptığı aşırı vurgu sorunlu bulunmuştur. Skocpol’ün evrensel bir devrim, evrensel bir toplum ve politika bağlantısı üzerinden şekillenmiş argümanlarının tarihsel sosyolojinin ilkeleriyle çeliştiği işaret edilmiştir. Uluslararası ilişkiler açısından Skocpol’ün iç ve dış politika ayrımına dayanan realizmi aşma çabası bu çalışmada değerli bir çaba olarak değerlendirilmiştir. Fakat, Skocpol’ün savaş kavramını sosyal teoriye katması bu makalede sorunlu bulunmuştur. Bu çalışma Skocpol ve Gilpin’in neorealizmi arasında teorik düzeyde şaşırtıcı benzerlikler bulunduğunu iddia etmektedir. Bir başka deyişle, Skocpol’ün analizi de kronolojik fetişçi ve zaman merkezci hatalara düşmektedir. Skocpol’ün neorealist anarşi çerçevesini dolaylı olarak kabul etmesi kronolojik fetişçilik eleştirisini üstüne çekmesine yetmektedir. Her ne kadar yapısal bir benzerlik olsa da Skocpol’ün üç devrim kıyası zamanmerkezcilik sorunlarını açıkça barındırmaktadır. Üç devrim de farklı tarihsel ve sosyal hatlar üzerinden oluşmuştur. Yapısal analizi doğrulamak için tarihi zorlamak elbette zamanmerkezcilik olarak değerlendirilecektir. Skocpol’ün aktörleri dışlayan yapısalcı analizi tüm eksiklerine rağmen önemli bir tartışma platformu misyonu yürütmüştür. Skocpol, sosyal teorinin bütüncül bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan öncü düşünürlerden biridir. Bu bağlamda, pozitivizmin yarattığı disiplin farklılıklarına da interdisiplinerlik nosyonu açısından Skocpol’ün sosyal teorisi bir meydan okumadır. Her ne kadar Skocpol’ün analizinde gelinen son nokta devlet teorisi olmayan bir devlet merkezcilik olsa da Skocpol devletin kara kutusunu açmıştır.Keywords : Theda Skocpol, Karşılaştırmalı Siyaset, Devrimler, Devletler, Uluslararası Tarihsel Sosyoloji