- Mülkiye Dergisi
- Vol: 45 Issue: 3
- Yeni Paradigma Bağlamında Ortadoğu’daki Toplumsal Hareketlerin İncelenmesi: Mısır ve İran Örnekleri...
Yeni Paradigma Bağlamında Ortadoğu’daki Toplumsal Hareketlerin İncelenmesi: Mısır ve İran Örnekleri
Authors : Şeyma Merve Tandoğan
Pages : 587-616
Doi:10.25064/mulkiye.1050139
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-09-08
Article Type : Research
Abstract :Küreselleşmenin meydana getirdiği konjonktürden etkilenen ve bu doğrultuda değişime uğrayan toplumsal hareketler, 60’lı yılların sonlarından itibaren yeni bir niteliğe bürünmüştür. Bu tarihten itibaren ortaya çıkan ve kendisinden önceki hareketlerden farklı özellikler sergileyen toplumsal hareketler, literatürde ‘yeni toplumsal hareketler’ olarak nitelendirilmiştir. Yeni toplumsal hareketlerin eski toplumsal hareketlerden örgütlenme biçimleri, amaçları, dile getirdikleri talepler, kullanılan araçlar, bir araya gelen kişilerin nitelikleri noktalarında ayrıldığı görülmüştür. Küreselleşmeye ve teknolojinin gelişmesine paralel olarak üretim araçlarının değişime uğraması, daha bireysel konuların ön plana çıkmasına bağlı olarak yeni sorun alanlarının ortaya çıkması gibi faktörler toplumsal hareketleri ortaya çıkaran motivasyonları etkilemiştir. 60’lı yılların sonlarına kadar çoğunlukla işçi hareketleri şeklinde ortaya çıkan toplumsal hareketler, bu tarihten itibaren daha bireysel ve günlük yaşama ilişkin konular çerçevesinde şekillenmiştir. Bir ülkede ortaya çıkan toplumsal hareketin diğer ülkelere sıçraması küreselleşmenin toplumsal hareketlere etkilerinden biri olarak karşımıza çıkmıştır. Toplumsal hareketlerin niteliğinde meydana gelen bu değişimler, uluslararası alanda meydana gelen değişimlerden ve çevresel faktörlerden en çok etkilenen bölgelerden biri olan Ortadoğu’daki toplumsal hareketleri de etkilemiştir. Çalışmanın amacı, Ortadoğu’da yaşanan toplumsal hareketlerin yeni toplumsal hareketler paradigması bağlamında incelenmesidir. İncelemenin kavramsal çerçevesini oluşturmak amacıyla eski toplumsal hareketler paradigması ve yeni toplumsal hareketler paradigması açıklanmış, böylelikle iki yaklaşım arasındaki fark ortaya koyulmuştur. Çalışma bağlamında inceleme için Mısır ve İran örnek ülkeler olarak seçilmiş ve bu ülkelerdeki toplumsal hareketler incelenmiştir. Zaman aralığı olarak 70’li yıllardan günümüze kadar olan süreç seçilmiştir. İnceleme neticesinde Mısır ve İran’ın kendi iç dinamikleriyle ortaya çıkan ve yeni toplumsal hareketler çerçevesinde ele alınabilecek örnekler yaşandığı görülmüştür. Seçilen ülkelerin siyasi, toplumsal ve ekonomik yapılarının farklı oluşu nedeniyle bu yapıların, ortaya çıkan toplumsal hareketleri etkilediği ve şekillendirdiği görülmüştür. Mısır’daki toplumsal hareketlerin ağırlıklı olarak ekonomi motivasyonuyla şekillendiği, İran’da ise ekonominin yanında bireysel ve kültürel haklara yönelik taleplerin de ön plana çıkarıldığı görülmüştür. Bunun yanında Mısır özelinde, ulusal sınırları aşarak bölgesel hareketler halini alan yeni toplumsal hareket örneklerinin de yaşandığı görülmüştür.Keywords : Yeni Toplumsal Hareketler, Mısır, İran, Ekmek İsyanı, Yeşil Hareket.