Neoliberalizm ve Küreselleşmenin Eğitim Üzerindeki Etkisi
Authors : Aynur Uçkaç
Pages : 785-809
View : 12 | Download : 4
Publication Date : 2019-12-14
Article Type : Research
Abstract :1970’lerin sonlarından itibaren bir dünya sistemi olarak uygulamaya koyulan neoliberalizm, tüm ekonomiyi ve ona bağlı sosyal dokuları etkilerken eğitim alanında da ciddi dönüşümlere yol açtı. Ekonomide köklü değişimlerle gündeme gelen neoliberalizmin, sisteme yabancılaşmadan yerleşebilmesi için üst-yapı kurumu olan okulların ve dolayısıyla eğitim sisteminin de neoliberal politikalarla uyumlaştırılması kaçınılmaz olarak ele alındı. Böylece bireyi ve toplumu yeniden yaratabilme gücüne sahip olabilen eğitim hizmeti, değerlendirilmiş bir hizmet olma niteliğinden sadece piyasa işlemine tabi meta konumuna indirgendi. Eğitimin metalaştırılmasının ortaya çıkardığı eğitimde nitelik sorunu ve sınıfsal eşitsizliği yeniden ürettiği meselesi eleştirel kuramcıların üzerinde önemle durdukları konuları oluşturmuştur. Bu yaklaşımların ışığında, makalenin ilk bölümünde neoliberal eğitim politikalarının bir homoeconomicus yaratma çabasıyla eğitimin içeriğinde ve rolünde meydana getirdiği değişimlerin ve Sosyal Darwinizm kavramının fikirsel ve toplumsal dinamikleri nasıl etkilediği meselesi incelenmektedir. Makalenin ilerleyen bölümlerinde eğitim hizmetinin, emek gücünün ve bir bütün olarak toplumsal yeniden üretimin piyasa anlayışı temelinde tesis edilmesinde devletin rolü ele alınmaktadır. Makalenin son bölümünde ise beşeri sermaye teorisine yönelik eleştiriler, neoliberal küresel politikaların eğitimin niteliğini neden geliştiremediği meselesi üzerine yapılan tartışmalarla derinleştirilmektedir. Bu düşüncelerle makalede neoliberalizmin dayandığı iki temel alan olarak, ekonomi alanında nomokrasi yaklaşımı, sosyal alanda ise Sosyal Darwinizm yaklaşımı incelenerek, bu doğrultuda geliştirilen politikaların içsel büyüme modeline uymadığı gibi, kalkınmakta olan ekonomilere hedefleri doğrultusunda yol gösterici de olamadıkları savunulmaktadır.Keywords : Neoliberalizm, küreselleşme, nomokrasi, beşeri sermaye teorisi, eleştirel eğitim kuramı