- Mülkiye Dergisi
- Vol: 43 Issue: 2
- Bir "Siyasal Süreç" Olarak Fransız Sarı Yelekliler Hareketi’nin Ortaya Çıkışı
Bir "Siyasal Süreç" Olarak Fransız Sarı Yelekliler Hareketi’nin Ortaya Çıkışı
Authors : Efe Can Gürcan
Pages : 435-458
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2019-06-28
Article Type : Research
Abstract :17 Kasım 2018 tarihinde 280 binden fazla kişinin sokağa çıkıp hükümeti protesto etmesiyle başlayan Sarı Yelekliler hareketi, Avrupa’daki kemer sıkma karşıtı protesto dalgasının belki de en güncel ve keskin tezahürünü teşkil etmektedir. Bu protestoların küresel arka planı bir yana, Sarı Yelekliler, Fransa için tarihi bir öneme sahiptir. Çünkü Sarı Yelekliler’in, Fransa’nın meşhur 1968 hareketinden beri deneyimlediği en büyük toplumsal olay olduğu iddia edilmektedir. Mevcut makale, Siyasal Süreç kuramının penceresinden ve süreç analizi tekniğine dayanarak bu hareketin başlıca hangi siyasal ve sosyo-ekonomik dinamiklere bağlı olarak ortaya çıktığı sorusuna odaklanmaktadır. Sarı Yelekliler hareketinin ortaya çıkışı, başlıca üç ana etkene bağlanabilir. İlk olarak, bu hareketin ortaya çıkıp kitleler arasında yayılmasını sağlamaya yönelik oldukça elverişli bir sosyo-ekonomik ve siyasal ortam (siyasal fırsatlar, political opportunities) bulunmaktadır. Bu başlık altında, yüksek gelirli kesimler lehine ilerletilen vergi adaletsizliği, satın alma gücünün düşüşü, artan işsizlik ve güvencesizlik ile özelleştirme, kamusal hizmetlerin gerilemesi ya da sona erdirilmesi gibi neoliberal kemer sıkma siyasetlerinin ivme kazanması öne çıkmaktadır. İkinci olarak, bu ortamda baskın çıkan toplumsal hoşnutsuzlukların örgütsel düzleme aktarılmasında liderlik dinamikleri ve örgütsel kuvvet etkeni (harekete geçirici yapılar, organizing structures) önemli bir rol üstlenmektedir. Sarı Yelekliler’in durumunda, kamusal görünürlüğü artırıcı ve gündelik yaşantıyı kesintiye uğratıcı eylem repertuvarlarının kullanılması belirleyici olmuştur. Eylemlerin adem-i merkeziyetçi ve ağırlıklı olarak sosyal medya ağlarına dayalı niteliği, Sarı Yelekliler’in kitleselliği ve görünürlüğüne ayrı bir güç katmıştır. Sarı Yelekliler ile ilişkilendirilen Facebook topluluklarını yöneten insanlar, kısa sürede hareketin başına taşınmıştır. Örgütsel düzlemde göze çarpan bir diğer etken de, Sarı Yelekliler’in toplumsal tabanında yaş, meslek ve sınıf bakımından var olan çeşitliliktir. Son olarak, Sarı Yelekliler hareketinin ortaya çıkışı, çerçeveleme (framing) etkinliklerinin siyasal ve sosyo-ekonomik ortamın koşullarıyla birebir örtüşecek şekilde ve bütünlüklü, tutarlı bir tarzda yürütülmesiyle alakalıdır. Bu durum, harekete hâkim olan slogan ve resmi taleplerin bütününe yansımıştır. Macron’un göreve gelmesinden beri kullandığı ve emekçi kesimleri doğrudan rencide edici söylemi, Sarı Yelekliler’in sergilediği kolektif eylem çerçevelerinin ana malzemesini sağlamıştır. Ayrıca, sarı yeleklerin neoliberalizm karşısında bir görünürlük sembolü olarak kullanılması kendi içerisinde bir çerçeveleme eylemi teşkil etmektedir. Makalenin küresel ve tarihsel önemde bir toplumsal olayı açıklamaya yönelik ampirik katkısı bir yana; kuramsal olarak da, "siyasal fırsatlar” merkezli yapısalcı ve tepeden inmeci eğilimlere mesafe koyup, aynı zamanda öznel etkenleri göz önünde bulundurarak literatüre katkı sağlamak amaçlanmaktadır.Keywords : Emmanuel Macron, neoliberalizm, Sarı Yelekliler, siyasal süreç, toplumsal hareketler.