- Mülkiye Dergisi
- Vol: 43 Issue: 1
- Bir Bardak Çayın Serüveni: Meta Zinciri Analizinden Hareketle Çayın Ekonomi Politiği
Bir Bardak Çayın Serüveni: Meta Zinciri Analizinden Hareketle Çayın Ekonomi Politiği
Authors : Ekin Değirmenci, Elif Karaçimen
Pages : 139-173
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2019-04-15
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışma meta zinciri analizinden yola çıkarak küresel bir meta olan çayın ekonomi politiğini ele almaktadır. Meta zinciri yaklaşımı belirli bir ürünün üretiminden tüketimine kadar geçtiği süreçleri birbirlerine eklemlenerek bir tür zincir oluşturan farklı aşamalar olarak ele alır ve bu aşamalar arasındaki ilişkileri ve bağlantıları gözlemlemeyi kolaylaştırır. Bu yaklaşım tarımın ekonomi politiği açısından iki olanak sunar. Birincisi meta zinciri analizi sayesinde bir tarım ürününün özgünlüklerinden hareketle o ürünün meta zinciri boyunca toplumsal ilişkilerin nasıl şekillendiği analiz edilebilir. İkincisi tarımın ekonomi politiği yaklaşımından da yararlanıldığında bu analiz çerçevesi bir ürünün üretiminden tüketimine kadar geçen süreçteki toplumsal ilişkilerin kapitalist gelişmenin tarıma nüfuz etmesinden nasıl etkilendiğini inceleme imkânı sunar. Çay tarımının emek yoğun ve sezonluk bir iş olması, çay bitkisinin kısa sürede işlenmesi gerekliliği, çayın kalitesinin iklim, coğrafi koşullar, toplanma ve işlenme şekline göre farklılaşması ve son olarak çayın yetiştirilmesinin aksine işlenmesinin sermaye yoğun bir süreç olması bir meta olarak çayın özgünlüklerini oluşturur. Tüm bu etmenler çay üretimi etrafındaki toplumsal ilişkilerin belirlenmesinde önemli rol oynar. Belli bir ürünün içinde bulunduğu özgün toplumsal, coğrafi, iktisadi ve politik bağlama göre meta zincirinin de farklılaşabileceğini göz önünde tutmakla birlikte bu çalışma belli bir coğrafya özelinde yapılacak benzer çalışmalar açısından yol gösterici olabilecek genel bir çerçeve sunma amacındadır. Bu bağlamda çalışma dünyanın farklı coğrafyalarında çayın üretiminden tüketimine dek geçen aşamaları karşılaştırmalı olarak analiz edip çayın meta zinciri boyunca farklı coğrafyalarda toplumsal ilişkilerin nasıl belirlendiğine ve bu ilişkilerin kapitalist gelişme sürecinden nasıl etkilediğine ışık tutmaktadır.Keywords : Çay, tarım, ekonomi politik, meta, meta zinciri analizi