- Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi
- Vol: 10 Issue: 3
- AKTİF ÇOK KANALLI YÜZEY DALGASI ANALİZİ (A-ÇKYDA)YÖNTEMİNDE VERİ TOPLAMA VE TABAKA PARAMETRELERİNİN ...
AKTİF ÇOK KANALLI YÜZEY DALGASI ANALİZİ (A-ÇKYDA)YÖNTEMİNDE VERİ TOPLAMA VE TABAKA PARAMETRELERİNİN TEMEL MOD DİSPERSİYON EĞRİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Authors : Hakan Karsli, Mustafa Şenkaya
Pages : 943-962
Doi:10.21923/jesd.1067576
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2022-09-30
Article Type : Research
Abstract :Aktif ÇKYDA yönteminde, sığ yeraltının güvenilir bir S-dalgası hız-derinlik profilini elde etmek için en önemli aşamalarından biri, geniş frekans aralığında sürekli ve yüksek ayrımlı bir dispersiyon eğrisinin elde edilmesidir. Bu makalede, tabaka (S- ve P-dalga hızları, yoğunluk ve kalınlık) ve veri toplama (kaynak ofseti-X0, alıcı aralığı-dx ve sayısı-N, serim boyu-L=(N-1)*dx) parametrelerinin, yüzey dalga alanının temel mod dispersiyon eğrisi üzerindeki etkileri, yapay atış verilerinin analizi ile incelenmiştir. Yapay veriler, tabaka yansıma/iletim katsayısı tekniği ile hesaplanan dispersiyon eğrisi kullanılarak, her bir alıcıda harmonik mod toplama tekniği ile oluşturulmuştur. Buna göre, düşük S-dalga hızlı ara tabakalar dispersiyon eğrisinin düşük frekans bölgesinde düşük hızlara kaymasına, yüksek hızlı ara tabakalar ise, dispersiyon eğrisinin yüksek frekanslarda sürekliliğinin bozulmasına (zig-zag etkisi) ve yüksek mod etkisi yanılgısına neden olabileceği gözlenmiştir. Kaynak ofseti yüzey dalgalarının tam dalga formlarının oluşmasında etkin iken, ilk ve son alıcı arası uzaklık olan serim uzunluğunun ise, dispersiyon eğrisinin frekans bandını ve çözünürlüğünü etkilediği görülmüştür. Ayrıca, geniş alıcı aralıklarının, dispersiyon eğrisinin düşük frekans bölgesindeki güvenirliğinin arttırmasının yanında, yüksek frekans bölgesinde dalga sayısı katlanması nedeniyle dispersiyon eğrisinin sürekliliğini bozduğu görülmüştür. Sonuç olarak, farklı dalga hızlarına sahip yer modelleri için üretilen yapay veriler üzerinde yapılan analizler N<24 4.0m≤dx≤2m, N≥24 0.5m≤dx≤2m ve X0≥4*dx veya X0≥L/5 kombinasyonlarının, farklı yer altı koşullarının kestirimi amacıyla toplanacak aktif ÇKYD verileri için güvenilir olacağını göstermiştir.Keywords : Veri Toplama, Tabaka Parametreleri, Dispersiyon Eğrisi, A-ÇKYDA, Modelleme