- Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 4 Issue: 6
- MUNZUR BABA EFSANESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
MUNZUR BABA EFSANESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Authors : Hüseyin ÖZCAN, İsmail PEKER
Pages : 54-67
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2015-09-15
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada; Tunceli’nin Ovacık ilçesinde yer alan Munzur Dağları’nda ve Munzur Irmağı etrafında anlatılan efsane konu alınmıştır. Munzur Dağı Anadolu’nun en eski devirlerinden beri gizemini ve doğallığını korumuştur. Munzur Dağları ve Munzur Irmağı saklı bir cennet gibi etrafında yeşeren efsanelere kaynaklık etmektedir. Tunceli yöresi, Dersim dağlarının bir kale gibi etrafında çevrili olmasından dolayı, binlerce yıl hem coğrafi hem de kültürel olarak korunaklı bir bölge olmuştur. Efsanelerdeki sözlü anlatımlar, içlerinde barındırdıkları dinimitolojik öğelerle halkın bilinçaltını sergiler. Efsaneler; halkın inanç sistemini, kültürel öğelerini ve tarihi unsurlarını açığa çıkarır. Hacı Bektaşi Veli geleneğinin bölge halkındaki yansımalarını, tarihi perspektifle Munzur Baba efsanesi bağlamında inceleyeceğiz. İngiliz Yüzbaşı L. Molyneux Seel, 1914 yılında Londra’da "A Journey In Dersim” adı altında, "The Geopraphical Journal”de yayınlananeserinde Munzur Baba efsanesinden bahsetmiştir. Bu çalışmada efsanenin 1914 yılındaki varyantı ile günümüz varyantları incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Hacı Bektaşi Veli’nin menkıbelerini anlatan "Vilayetname” adlı eserde konu benzerliği olan bir menkıbe ile efsanenin bahsettiğimiz diğer varyantları karşılaştırılmıştır. Birbirinin yerine geçme kuramına göre Anadolu’nun birçok bölgesinde yer alan benzer efsanelerle Munzur Baba efsanesindeki konu özdeşliğinin ilk kaynağını bulmaya çalışacağız.Keywords : Dersim, Tunceli, Munzur Baba Efsanesi, Efsane, Hacı Bektaşi Veli, Vilayetname