- Muhafazakar Düşünce Dergisi
- Issue: 62
- DÖNÜŞÜM, DEVRİM VE SAVAŞ KAVŞAĞINDA İKİ DEVLET ADAMI VE MÜTEFEKKİR: EDMUND BURKE VE SAİD HALİM PAŞA...
DÖNÜŞÜM, DEVRİM VE SAVAŞ KAVŞAĞINDA İKİ DEVLET ADAMI VE MÜTEFEKKİR: EDMUND BURKE VE SAİD HALİM PAŞA
Authors : Mihriban ŞENSES
Pages : 146-170
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2022-01-03
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada biri İrlanda kökenli İngiliz devlet adamı, diğeri Osmanlı’nın son dönem sadrazamı olan iki "sosyal filozof” ya da "sosyal teorisyen”in fikirlerinin bir karşılaştırması yapılmıştır. Fransız Devrimi’ne ilk tepki gösteren ve muhafazakâr düşünce sisteminin kurucusu olarak kabul edilen Burke ve Osmanlı’da "muhafazakâr” ve "İslamcı” düşüncenin temsilcilerinden sayılan Said Halim Paşa farklı toplumların mensubu ve farklı "dava insanları”dır. Fakat Burke ve Said Halim Paşa insan doğası, doğa durumu, doğal haklar, toplum sözleşmesi, değişim, devrim, demokrasi ve aydın sorunu konularında benzer fikirlere sahiptir. Hiç kuşkusuz Burke, Said Halim Paşa’dan yaklaşık yüz yıl önce yaşamıştır ve fikirleri anlamında Said Halim Paşa’yı öncelemektedir. Ancak Said Halim Paşa’nın düşünce sistemi de Osmanlı ve Türkiye açısından "ilk”lerden biri olma özelliği taşır. Metinde öncelikle bu iki devlet adamı düşünürün entelektüel ve politik hayatlarına değinilmiştir. Daha sonra muhafazakâr perspektiften ele aldıkları konulara dair görüşlerinin kısa bir karşılaştırması yapılmıştır. Sonuç olarak Burke’ün ve Said Halim Paşa’nın yukarıda zikredilen konularda ortaya koydukları fikirlerin günümüz açısından anlam ve önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır.Keywords : İnsan doğası, doğal haklar, toplum sözleşmesi, aydın sorunu, devrim, demokrasi.