- Muhafazakar Düşünce Dergisi
- Vol: 2 Issue: 9-10
- MÜTAREKE İSTANBULU’NDA ADEM-İ MERKEZİYETÇİ BİR OLUŞUM: RADİKAL AVAM FIRKASI
MÜTAREKE İSTANBULU’NDA ADEM-İ MERKEZİYETÇİ BİR OLUŞUM: RADİKAL AVAM FIRKASI
Authors : Bünyamin KOCAOĞLU
Pages : 151-180
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2006-09-15
Article Type : Review
Abstract :Bu çalışmada, mütareke döneminin ilk siyasal oluşumlarından biri olan Ra-dikal Avâm Fırkası’nın mütareke ve onun getirdiği sorunlara yönelik olarak ortaya koyduğu temel politika anlayışı incelenmiştir. Bilindiği üzere I. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de siyaset İttihat ve Terakki Fırkası’nın güdümündeydi. Savaş yıllarının bu tek partili ve muhalefete kendini ifade etme imkanı tanımayan siyasal yapısı mütareke süreciyle birlikte değişime uğradı. Harbin Türkiye aleyhinde bitmesi, İttihat ve Terakki Fırkası’nı hızlı bir dağılma sürecine sokarken, savaş yıllarında susmak zorunda kalmış muhaliflerine de II. Meşrutiyet’in ilk yıllarındaki kısa süreli çoklu siyasal yapıyı yeniden kurma imkanını tanıdı. Bu çerçevede, II. Meşrutiyet yıllarının önemli simalarından Mevlânzâde Rıfat Bey, Radikal Avam Fırkası adıyla mütareke döneminin ilk muhalif partisini kurdu. Söz konusu dönemde, Parlamento dışı siyasal oluşumlardan biri olan Radikâl Avâm Fırkası, mütarekenin getirdiği sorunları adem-i merkeziyetçi bir politika anlayışı ile ele almış ve "Milli Hakimiyet”, "Demokrasi”, "Serbest Seçim”, "Sınıfsız Toplum” ve "Her Alanda Köklü Değişim” kavramlarını ön plana çıkarmıştır. Bu temel politika anlayışı çerçevesinde fırkanın, nisbî temsil esasına dayalı yeni bir hükümet yapısı oluşturulması ile ilgili öne sürdüğü fikirlerinin yanı sıra, İstanbul hükümetleri ve icraatlarına bakışı, dış politika anlayışı ve mütareke günlerinin siyasal, sosyal ve ekonomik sorunlarına yaklaşımı bu araştırmada ayrıntılı bir biçimde ortaya konulmaya çalışılmıştır.Keywords : Radikal Avam Fırkası, Mevlanzâde Rıfat Bey, Adem-i Merkeziyetçilik, Mütareke, Nisbî temsil