- Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
- Vol: 14 Issue: 34
- "EN GÜZEL DOKTOR FIKRALARI"NIN UYUMSUZLUK KURAMI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ
"EN GÜZEL DOKTOR FIKRALARI"NIN UYUMSUZLUK KURAMI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ
Authors : Ferhat Özmen
Pages : 587-595
Doi:10.12981/mahder.901394
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2021-06-10
Article Type : Other
Abstract :Türk halk anlatıları içinde geniş bir yer tutan fıkralar, birer kültürel bellek mekânı olarak toplumsal hayatta önemli bir boşluğu doldururlar. Yaşanmışlıkların eseri olan bu anlatılar, bazen bir meslek (doktor, polis, asker vb.) ya da karakter (deli, ahmak, hırsız vb.) ile ilgili olur ve fıkralarda gülme "beklenen ile gerçekleşen arasındaki tutarsızlık/aykırılık” sonrasında gerçekleşir. Tutarsızlıkları/aykırılıkları gülmeyle ilişkilendiren Uyumsuzluk kuramına göre gülme eylemi, kalıplaşmış algıları yıkmak ve alışılmışın dışında bir sonuç ile karşılaşmak üzerinden gerçekleşir. Doktorluk mesleği ile ilgili fıkralarda da gülmeye durum ve sunuş uyumsuzlukları/aykırılıkları neden olabilir. Bu çalışmanın amacı temel gülme kuramlarından biri olan Uyumsuzluk kuramını "doktor” konulu fıkralara uygulamaktır. Bu amaçla Deniz Dağıtım’ın hazırladığı En Güzel Doktor Fıkraları adlı eser kaynak olarak kullanılmış ve 207 fıkra metni incelenmiştir. Doktor konulu fıkra metinlerindeki gülmeye sebep olan temel nokta, beklenen ve gerçekleşen arasındaki uyumsuzluktur. Anamnez sırasında doktorun mesajını yanlış anlayan ve bağlama uygun dönüt vermeyen hastalar, acemi doktorlar ve birbirinden farklı doktor ve hasta tipleri uyumsuz durumların ortaya çıkmasana neden olmuştur. Uyumsuzluğun görüldüğü fıkralar dinleyicide ya da okuyucuda kalıplaşmış algıları yıktığı, çatışma yarattığı ve beklenenlere aykırı olduğu için "uyumsuzluk kuramı”nın aykırılık, zıtlık, beklenmezlik gibi ilkelerine sahiptir.Keywords : Doktor, fıkra, uyumsuzluk kuramı, gülme