- Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
- Vol: 12 Issue: 25
- SIDKÎ BABA’NIN AĞIT VE MERSİYELERİNDEKİ SÖZCÜKLERİN KAYNAK DİL BAKIMINDAN SINIFLANDIRILMASI...
SIDKÎ BABA’NIN AĞIT VE MERSİYELERİNDEKİ SÖZCÜKLERİN KAYNAK DİL BAKIMINDAN SINIFLANDIRILMASI
Authors : Çiğdem Kalegeri
Pages : 215-229
Doi:10.12981/mahder.497237
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2019-03-11
Article Type : Research
Abstract :Dede Kargın aşiretine mensup Malatyalı bir ailenin çocuğu olan Sıdkî Baba, 1865’te Tarsus Yenice’de dünyaya gelmiş, 1928’de ömrünün bir kısmını geçirdiği Merzifon’un Harız köyünde vefat etmiş ve buraya defnedilmiştir. Asıl adı Zeynel Abidin olan şair, eserlerinde Sıdkî veya Pervane mahlasını kullanmıştır. Sıdkî Baba, Alevî-Bektaşî kültürünün önemli şairlerinden biridir. Ahmed Yesevi soyunun Anadolu’daki halkalarından birine mensup Sıdk î Baba şiirlerini hem hece ölçüsünün çeşitli kalıpları hem de aruz ölçüsü ile meydana getirmiştir. Aldığı eğitimin ve intisap ettiği tarikatın etkisiyle dinî-tasavvufî konuları işlemiştir. Sıdk î Baba hakkında yayımlanan en son kitap, Baki Yaşa Altınok’a aittir. Altınok, Sıdkî Baba Divanı adlı bu kitapta şairin 772 şiirine yer vermiştir. Bu şiirler incelendiğinde, Sıdkî Baba’nın ağıt - mersiye, dedim-dedi, destan, devriye, güzelleme gibi birçok farklı şiir şekli ve türü kullandığı görülmektedir. Bu çalışmada Sıdkî Baba’nın ağıt ve mersiyeleri, kullanılan sözcüklerin kaynak dilleri bakımından karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Bu çalışmada, Altınok’un Sıdk î Baba Divanı adlı eserinde yer alan ağıt ve mersiyeler temel alınmıştır. Sıdkî Baba’nın 14 ağıt şiiri ve 40’ın üzerinde mersiyesi yer almaktadır. Ağıtlardan en çok öne çıkanı, Hz. Hüseyin için söylenmiş ağıttır. Ayrıca Seyyid Çelebi Cemalettin Efendi’ye söylenmiş ağıtlar da önem arz etmektedir. Mersiyelerde de yine Hz. Hüseyin ve Seyyid Çelebi Cemalettin Efendi için yazılanlar dikkat çekmektedir. Çalışmamızın amacı, Sıdk î Baba’nın ağıt ve mersiyelerinde kullandığı sözcüklerin kaynak dillerini tespit ve tasnif etmektir. Bunların karşılaştırılması neticesinde, Sıdkî Baba’nın ağıt ve mersiyelerindeki sözcük seçimlerinin köken yahut türle ilişkisi olup olmadığı saptanmaya çalışılacaktır. Osmanlı Devleti’nin son dönemine ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna tanık olmuş Sıdkî Baba’nın sözcük kullanımındaki tercihi, dönemin dil anlayışı hakkında ipucu vermesi bakımından da önem arz etmektedir.Keywords : Âşık Sıdkî Baba, divan, ağıt, mersiye, köken bilgisi