- Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
- Vol: 11 Issue: 21
- KUŞATILAN BEN’İN BİLİŞ DÜZEYİ YORUMU: YÜCE BİREY BAĞLAMINDA YUNUS
KUŞATILAN BEN’İN BİLİŞ DÜZEYİ YORUMU: YÜCE BİREY BAĞLAMINDA YUNUS
Authors : Fatih Şayhan
Pages : 69-77
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2018-03-22
Article Type : Research
Abstract :13-14. yüzyıl Anadolu coğrafyası; Türk insanının atalar belleğinden getirilen yaratıcı ve yaratılan evren ile ilgili yaklaşımlarını; yeni sosyal yapılanmaların getirileri ile birlikte yeniden yorumladığı bilişsel düzlemde başkalaşımların yaşandığı bir döneme göndermede bulunur. Söz konusu dönem içerisinde Yunus, çağdaşlarının aksine -değişenin aktarıcılarının- varlık alanına yapılan tehditlere karşı korunma ve bireysel anlamda aşkın değerlerine ulaşabilme yolunda en önemli tarihsel varlık alanı olan "dil”i sayesinde yazdıkları ile kendisini içselleştirme yolunda karşılıklı bir ilişkiye girmiştir. Bu bakımdan kendisi ile olan deneyimini yoğunlaştıran Yunus, dili soyutlayabilme ve anlamdan öte sözcüklere yüklediği sembolik dil bakımından sanatsal bağlamda evrensel bir düzleme ulaşmıştır. Bu durum söz’den öte içsel anlamda bir farkındalık düzeyinin gelişim aşamasının dil aracılığıyla dışavurumudur. Farkındalık düzeyi ile birlikte bilişsel bir gelişim yaşayan Yunus, atalar belleğine yapılan ontik dokunuş sayesinde toplumsal anlamda yaratıcıyı ve yaratılan evreni bütüncül düzlemde kavramanın olanaklılığını söze dönüştürmüştür. İnsanın yaratılışı gereği yeryüzüne getirmiş olduğu kavramsal değerler üzerinden -ötekileştirme yolu ile- bireyselleşme sürecini başlatan Yunus, kendilik değerleri ile bütünleşerek varlık alanını toplumsal yol göstericilik boyutuna taşımıştır. Bu bakımdan, kendi merkezine doğru yaptığı yolculuğu kendi dışına çıkıp düşünce ve akıl merkezinde konumlandıran Yunus, tarihsel varlık alanından geleceğe dönük toplumsal bir bilgi alanı açmıştır. Bu çalışmada, Yunus’un şiirleri tarihsel ve metinsel bağlamda ele alınmış; kişisel zamanın ve nesnel dünyanın geçici görüntü düzeylerinin ötesinde toplumsal bir(ey)leşme düzeyi bağlamında okunmuştur.Keywords : Yunus, bireyselleşme, kendilik değerleri, sembol dili