- Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi
- Sayı: Ü1 - Ä°slami Ä°limler Özel Sayısı
- İslâm’da Ribâ Yasağının Makâsıd ve Hikmet-i Teşrî‘ Açılarından Değerlendirilmesi
İslâm’da Ribâ Yasağının Makâsıd ve Hikmet-i Teşrî‘ Açılarından Değerlendirilmesi
Authors : Abdurrahman Poyraz
Pages : 271-312
Doi:10.56720/mevzu.1318978
View : 432 | Download : 243
Publication Date : 2023-10-15
Article Type : Research
Abstract :İslâm iktisadı, diğer beşerî sistemlerle pek çok yönden ayrışan nevi şah-sına münhasır bir sistemdir. Bu sistemin en başat özelliği olarak ribâ yasağı zikredilebilir. Sosyal adaletin tesisi bağlamında İslâm’da haksız kazanç yolları yasaklanmıştır. Ribânın haram kılınmasındaki en temel gerekçe de onun bir haksız kazanç türü oluşudur. Usûlcülerin beyanı üzere, teşrî‘ kılınan tüm hükümler maslahatın celbi ve mefsedetin defi ile mualleldir. Ribâ yasağında da aklın idrak edebileceği maslahat ve hikmetler mevcuttur. Bunların başında İslâm’ın gerçekleştirmeyi hedeflediği beş küllî asıldan birisi olan malın korunması ilkesi gelmektedir. Öyle ki İslâm, her türlü haksız kazanç yolunu, malın korunması maksadına raci bir şekilde haram kılmıştır. Bu bağlamda modern iktisadî düşüncede, ribânın sermayenin kirası veya sermaye sahibinin sermayesinden bir müddet mahrum kalmasının bedeli şeklinde tanımlanması İslâmî perspektiften bakıldığında son derece sorunludur. Aynı şekilde, bazı âlimler tarafından ribâ hilkate aykırı olarak değerlendirilmiştir. Ribânın pek çok iktisadî, ahlâki ve toplumsal zararlarının mevcut olduğu da yine birçok âlim ve iktisatçı tarafından dile getirilen hususlardandır. Bu çalışmada öncelikle ribânın tanımı ve illeti üzerinde kısaca durulup uygun başlıklar altında konu, makâsıd ve hikmet-i teşri‘ açılarından değerlendirmeye tabi tutulacaktır.Keywords : İslam Hukuku, İslam İktisadı, Makâsıd, Hikmet-i Teşrî, Ribâ, Faiz, Haksız Kazanç, Malın Korunması