Epiktetos Felsefesinde Mantığın Yeri
Authors : Gülümser Durhan
Pages : 225-243
Doi:10.56720/mevzu.1148021
View : 15 | Download : 8
Publication Date : 2022-09-15
Article Type : Research
Abstract :Stoacılar için mantık, zihni yanlış çıkarımlardan koruyan, diğer bütün erdemleri içine alan ve insanı erdemli kılan bir rehberdir. Dolayısıyla Stoacılar mantık öğrenmenin doğru kararlar vermek, yanlış akıl yürütmeden kaçınmak ve erdemli olmak için zorunlu olduğunu düşünmüşlerdir. Onlar için mantık, doğruyu yanlıştan ayırt etme yeteneği kazandıran bir araçtır. Mantık üzerine düşüncelerini bu çalışmada ele alacak olduğumuz Epiktetos da son dönem Stoacı filozoflardandır. Ona göre evren, kendi başına iyilikle örülüdür; kötülük, bizim şeylere ilişkin yargılarımızdadır. Öyleyse, eğer şeyler üzerindeki yargılarımız doğru ise, bu yargılarımız bizi iyi, dolayısıyla da mutlu kılacaktır. Bu noktada Epiktetos için mantık, iyiyi kötüden ayırt etmenin de bir aracı olarak etik değer yüklüdür. Epiktetos mantığı, doğru konuşmanın veya dili düzgün kullanmanın delili olarak görmektedir. Onun için mutluluk da doğaya yani akla uygun yaşam sürmektir. Doğaya uygun yaşamın sırrı, aklını kullanmak, insanın kendi bilincinin farkına varması yoluyla kendisini tanıması, elinde olan şeyler için olanca gayret göstermesi, olmayan şeyler için teslimiyettir. Zira mantıklı olan budur. Ona göre beden köle olabilir ancak düşünce özgürdür. Dolayısıyla mantık, öz farkındalığımızı geliştirme ve irademizi özgür kılma yetisi olarak görülmektedir. Bu itibarla bu çalışmanın amacı, Epiktetos felsefesinde mantığın yeri problemine bir çözüm arayışı; mantığın neliği ve gerekliliği üzerine bir araştırmadır.Keywords : Epiktetos, mantık, Stoa, akıl yürütme, doğru karar verme