- MetaZihin: Yapay Zeka ve Zihin Felsefesi Dergisi
- Vol: 2 Issue: 1
- George Herbert Mead Düşüncesinde Kendilik: Sosyo-Ontolojik Bir Analiz
George Herbert Mead Düşüncesinde Kendilik: Sosyo-Ontolojik Bir Analiz
Authors : Mustafa Kinağ
Pages : 103-136
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Research
Abstract :Öz: Bir ahlak ontolojisinden ve değer alanından söz etmenin gerekliliği olan kendilik, insanın kendi dışındaki âlemi nasıl anladığı ve bilinçli davranışlar üzerinden onunla nasıl bir ilişki kurması gerektiği hususunu yakından ilgilendirir. George Herbert Mead, sosyal kendilik kuramında birey ile alem arasında kurulacak ilişkinin bu hususlardan birini göz ardı etmeyecek bir zemine sahip olması gerektiğini savunur. Bu zemin aynı zamanda kendiliğin oluşumu için hem organizmayı hem de zihni gerekli kılar. Mead, organizma-dış dünya ilişkisinde organizmanın salt edilgen olmayıp her ikisi arasında bir etkileşim söz konusu olduğunu savunur. Mead, kendiliğin organizmayı aşan bir husus olduğuna işaret ederek indirgemeci materyalist kendilik anlayışlarına; kendiliğin oluşması için organizmanın zorunlu koşul olduğunu savunarak da rasyonalist kendilik anlayışlarına; kendiliğin gerçeklik zemini olarak "orada var olan dünya” kavramı ile idealist kendilik anlayışlarına karşı çıkmıştır. Bu çerçevede sosyal kendilik, özne kendilik (I) ve nesne kendilik (me) olmak üzere Mead açısından iki işlevsel aşamada ele alınır. Özne kendilik, bireyin dışsal bir uyartıya karşı ilk tepkisinin mahallini oluştururken, nesne kendilik bu tepkinin imgelem içerisinde görüldüğü, fark edildiği, sorgulandığı, anlamlandırıldığı aşamayı temsil eder. Özne kendilik ile nesne kendilik, tam bir sosyal kendiliğin oluşumu açısından eş derecede zorunludur.Keywords : çağdaş felsefe, pragmatizm, George Herbert Mead, sosyal kendilik, sosyal zihin