- Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi
- Vol: 34 Issue: 2
- Çok hisseli tarım arazilerinde yaşanan sorunlar: Adana-Seyhan örneği
Çok hisseli tarım arazilerinde yaşanan sorunlar: Adana-Seyhan örneği
Authors : Ilknur Dönmez
Pages : 181-188
Doi:10.29136/mediterranean.641655
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2021-08-02
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın öncelikli amacı Türkiye’deki tarım arazilerinde küçülme ve parçalanma sorununa dair genel bir durum analizi yapıldıktan sonra, bu sorunu Adana ili ve Seyhan ilçesinden örneklerle incelemektir. Teorik incelemeler ve alan çalışmalarının sonuçlarına göre paylı mülkiyet ve özellikle çok hisselilik kırsal alanda önemli sorunlara neden olmakta ve arazi kaynaklarının etkin kullanımına imkân vermemektedir. TÜİK, MEGSİS ve TAKBİS verileri ile yapılan nicel analizlere göre hisselilik oranı Türkiye genelinde %43, Adana’da %42 ve Seyhan’da %62 olarak gerçekleşmiştir. Parçalanma sorununun analizinde, parsel başına düşen hissedar sayısı, hisseye düşen ortalama tarım arazisi alanı, işletme büyüklüğü ve bir işletmenin kaç parselden teşekkül ettiği gibi hususlar dikkate alınmıştır. Tarım arazilerinde çok hisselilik veya parçalanmanın en büyük etkisi verimlilik üzerinde olmaktadır. Bu nedenle Türkiye genelinde seçilmiş bazı ürünlerin ekilen alan ve üretim miktarı verilerinin analizi yapılmıştır. 2001 yılından 2020 yılına kadar olan periyot incelenmiş ve bu süreçte yapılan hukuki düzenlemelerin ne parçalanmayı önlemede ne de üretimi ve ekilen alanı artırmada etkin çözümler sunmadığı tespit edilmiştir. Çalışma alanında çiftçilerle yapılan anket çalışmasında çiftçilerin parçalı mülkiyete dair görüşleri ve yaşadıkları sorunlar tespit edilmiş ve betimsel analiz yöntemi ile yorumlanmıştır. Bu bağlamda devletin müdahalesi zorunlu görünmektedir; toplulaştırma çalıştırmalarına önem verilmekle birlikte, hisse toplamı yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğünü sağlamayan hissedarların hisseleri uygulama öncesi taşınmaz değeri üzerinden kamulaştırılarak hazineye aktarılmalı ve sonrasında bölgedeki çiftçilere öncelik vermek kaydıyla satışa ve kiralamaya sunulmalıdır. Ayrıca tarımsal arazilere ilişkin hukuki düzenlemelerin de oldukça dağınık olduğu görülmektedir. Bu nedenle daha bütüncül ve anlaşılabilir hukuki düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.Keywords : Tarım arazilerinde paylı mülkiyet, Arazilerde parçalanma, Arazinin etkin kullanımı