- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tarihi ve Folklorik Dergisi
- XI. National Conference on the History of Turkish Pharmacy 25-28 May 2014 Special Issue
- A Review of Toxicology Textbooks Published in Turkey from 1920 to the Present with Regard to Content...
A Review of Toxicology Textbooks Published in Turkey from 1920 to the Present with Regard to Content and Terminology
Authors : Halil Tekiner, Ipek Boşgelmez, Gülin Güvendik, Ayşe Eken, Burcu Ünlü Endirlik, Emre Dölen
Pages : 70-71
View : 18 | Download : 7
Publication Date : 2014-09-01
Article Type : Research
Abstract :Toksikoloji, benzerleriyle karşılaştırıldığında, genç olarak kabul edilmekle birlikte, kökeni eskilere dayanan bir bilim dalıdır. İlk dönemlerde, esas olarak ölüm dikkate alınmış; zaman içinde koruma ve tedaviye yönelik uygulamalar için, ksenobiyotiklerin olası zıt etkilerinin belirlenmesi yönünde ilerleme kaydedilmiştir. Toksikoloji eğitimi, hem teorik hem uygulamalı olarak, çok geniş kapsamda ele alınmalı; öğrenciler ve genç toksikologlar için bütünsel bir bilgi kaynağı oluşturmalıdır. Bu çalışmada, Türkiye’de basılmış ilk toksikoloji ders kitaplarından başlanarak değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Ön araştırmalarımızda, M. Akif Aykut tarafından 1920’de Osmanlıca yazılmış ve 1937’de Latin harfleriyle tekrar basılmış olan Kimyevî Toksikologi isimli esere ulaşılmıştır. Diğer bir kitap olan Toksikologia (Toksikoloji) (1931), Fazlı Faik Yeğül tarafından yazılmış ve 1945’te ikinci basımı yapılmıştır. Adli açıdan toksik maddeler ve tedavileri (Celal Tahsin Boran, 1943), toksikoloji (Remziye Hisar, 1945) ve analitik toksikoloji (Hayri Sözen, 1950) konularını içeren kaynaklar da dikkat çekmektedir. 1960’lardan sonra, temel toksikoloji veya uzmanlık alanlarında birçok kitap basılmıştır; bunlar arasında, özellikle Mustafa Güley ve Nevin Vural (1978), Zeliha İmre (1988) ve Nevin Vural’ın (1984, 1996, 2005) ders kitapları, önemli kaynaklar arasındadır. Belirtilen bu kitaplar ve diğerleri, içerik ve terminoloji açısından incelendiğinde tespit edilen terminolojik değişimin örnekleri arasında, "edviye-ilaçlar”, "kiyanos-siyanür”, kü’ûl–alkol”, "sümûm-u madenîye-metalik zehirler” ve "tesemmüm-zehirlenme” sayılabilir. Bu araştırmada, toksikolojinin; toksik etki mekanizmaları, maruz kalan bireylerin yanıt ve duyarlılıklarının detaylı değerlendirilmesine odaklı bir gelişim kaydettiği de gözlenmiştirKeywords : Toksikoloji, tarih, ders kitabı, terminoloji, Türkçe