- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tarihi ve Folklorik Dergisi
- Lokman Hekim Journal 2011; Supplement Special Issue
- An Evaluation on Joint Applications in the Field of Baytarnamelerde Tıp ve Veteriner Hekimliği Alanı...
An Evaluation on Joint Applications in the Field of Baytarnamelerde Tıp ve Veteriner Hekimliği Alanında Ortak Uygulamalar Üzerine Bir Değerlendirme
Authors : Ali Yiğit, Serdar Izmirli, Aşkın Yaşar
Pages : 13-14
View : 16 | Download : 4
Publication Date : 2011-09-01
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada, baytarnamelerde yer alan tıp ve veteriner hekimliği ortak uygulamalarının (tanı ve tedavi metotları vb) değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Materyal olarak Tercüme-i Baytarname (Süleymaniye Kütüphanesi Kılıç Ali Paşa Bölümü, 717, h. 884/m. 1479, 190 varak) ile müellifi İbn Ahi Hizam olan Haza Kitabu Baytarname (Akhisar Zeynelzade Kitaplığı 233, ?, 207 varak) isimli iki baytarname incelendi. Buna ilave olarak, baytarnameler üzerine yapılan bilimsel çalışmalar ve günümüz folklorik hekimliği bilgi ve uygulamaları da karşılaştırmalı olarak değerlendirildi. Çalışmada, atlarda görülen bağır ağrısı, dalak şişmesi (talak, adem talağu), karın fıtkı, ziybe (karaciğer hastalığı), uyuz, müşeş, baras, yılan sokması ve çıban gibi hastalık/durumlarda insan ve hayvanlar için aynı tedavilerin uygulandığı ya da önerildiği; bununla birlikte farklı hastalıklar (atta bukağılık felci ve nefes darlığı - insanda öksürük) için benzer tedavilerin uygulandığı belirlendi. Ayrıca, belirli hayvan materyal/ürünlerinin bazı insan hastalıklarının tedavisinde, insan materyal/ürünlerinin (kuru kafa kemiği, avrat kanı, oğlan ve yetişkin idrarı, gaita vb) de hayvan hastalıklarının tedavisinde kullanıldığı tespit edildi.Sonuç olarak baytarnamelerin, hayvan hekimliğinin yanı sıra insan hekimliği açısından da önemli sayılabilecek bilgiler içerdiği; baytarnamelerin içerdiği ortak bilgi ve uygulamalardan (tanı, tedavi vb) hareketle, tarihsel süreçte paralel gelişen insan ve hayvan hekimliğinin ortak yönlerinin olduğu söylenebilirKeywords : Baytarname, Tıp, Veteriner hekimliği