- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tarihi ve Folklorik Dergisi
- Lokman Hekim Journal 2011; Supplement Special Issue
- ORTA ANADOLU BOZLAK KÜLTÜRÜ FOLKLORİK VETERİNER HEKİMLİĞİNDE KULLANILAN HAYVANSAL DROGLAR
ORTA ANADOLU BOZLAK KÜLTÜRÜ FOLKLORİK VETERİNER HEKİMLİĞİNDE KULLANILAN HAYVANSAL DROGLAR
Authors : Çağrı Çağlar Sinmez, Aşkın Yaşar
Pages : 11-12
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2011-09-01
Article Type : Research
Abstract :Türkiye, çok eski devirlerden beri farklı uygarlıklara sahne olmuş kültür ve folklor hazinesi olan bir ülkedir. Bu hazinede halk hekimliği ve halk ilaçları da önemli bir yer tutmakta; bu geleneksel-folklorik ilaçlar günümüz yeni ilaç hammaddeleri araştırmalarında yararlanılan bilgi kaynakları arasında yer almaktadır. Çalışmada, Orta Anadolu Bozlak Kültürü içerisinde yer alan veteriner hekimliği ve hayvancılığa ait folklorik bilgilerin modern veteriner hekimliği uygulamaları ile olan benzerlikleri ve halk arasında kullanılan hayvansal kökenli ilaç hammaddelerinin tespiti ile temelde Türk kültür tarihine ait bilgilerin kayıt altına alınarak korun- ması, özelde ise alternatif tedavi, folklorik veteriner hekimliği ve veteriner farmakoloji literatürüne yeni bilgi- ler kazandırılarak katkı sağlanması amaçlandı. Çalışmanın materyalini, Orta Anadolu Bozlak Kültürü’nün hâkim olduğu yörelerde (Çankırı, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat) folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılıkla ilişkili halktan (halk hekimliği uygulayıcıları, hayvan sahipleri, hayvancılıkla uğraşan kişiler, veteriner hekimler ve diğer kaynak kişiler) "bilgi derleme formu” yoluyla elde edilen bilgiler oluşturdu. Çalışmada, folklorik veteriner hekimliği uygulayıcılarının hayvan hastalıkları ve tedavilerinde kullandıkları hayvansal kökenli drogları dini-sihri, ampirik ve rasyonel olmak üzere üç temel başlık altında uyguladıkla- rı belirlendi. Orta Anadolu Bozlak Kültürü folklorik veteriner hekimliğinde kullanılan ilaçların terkibinde % 44,66’sını bitkisel, % 21,36’sini hayvansal ve % 33,98’ini madensel kaynaklı drogların oluşturduğu tespit edildi. Hayvansal kaynaklı droglardan bazılarının (tereyağı, bal, yumurta, yoğurt, ayran) birden fazla hastalık teda- visinde, bazılarının (safra, güvercin gaitası, yumurta kabuğu) ise yalnızca bir hastalık tedavisinde kullanıldığı tespit edildi. Sonuç olarak, folklorik tedavi uygulamaları içinde farklı şekillerde kullanılan hayvansal kökenli ilaç hammad- delerinin rasyonel tedaviye katkı niteliği taşıyan ya da bilimsel nitelikte olabileceklerin deneysel çalışmalarının yapılarak bilimsel temellere dayandırılmasının yararlı sonuçlar doğurabileceği söylenebilirKeywords : Drog, Folklor, Halk hekimliği, Folklorik veteriner hekimliği