- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tarihi ve Folklorik Dergisi
- Vol: 9 Issue: 2
- Kadına Yönelik Şiddet: İstanbul Şer‘î Mahkeme Sicillerine Göre
Kadına Yönelik Şiddet: İstanbul Şer‘î Mahkeme Sicillerine Göre
Authors : Ahmet ACIDUMAN, Serap ŞAHİNOĞLU, Önder İLGİLİ
Pages : 236-255
Doi:10.31020/mutftd.532367
View : 12 | Download : 2
Publication Date : 2019-05-31
Article Type : Research
Abstract :Amaç: "Şer‘iyye sicilleri” XV. yüzyıldan, XIX. yüzyılın son dönemini kapsayan Osmanlı toplumunun ekonomik, siyasi ve toplumsal yaşantısına dair bilgiler içeren, Türk tarihinin ana kaynaklarından birisini oluşturan çok önemli kayıtlardır. Bu siciller kapsamları itibarıyla tıp ve hukuk tarihimiz açısından da çok önemli bir yere sahiptir. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada son yıllarda etkileri ve sonuçları ile sosyal ve tıbbi yönden önemli bir sorun oluşturan "şiddet” ve bunun bir alt başlığı olarak "kadına yönelik şiddet” olgusunun tarihsel planda İstanbul Şer‘iyye Mahkeme Sicillerine yer alan olaylar üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi İSAM yayını olan İstanbul Kadı Sicilleri (1-40) incelenmiştir. İncelenen bu kitaplarda toplam 23387 kayıt bulunmaktadır. Sözü edilen şer‘î mahkeme sicillerinde, erkek ya da kadın hangi cinsiyetten gelirse gelsin, kadına yönelmiş şiddet unsuru içeren kayıtlar saptanmış ve gruplandırılmıştır. Bu gruplandırma yapılırken Osmanlı ceza hukukunda suçların sınıflandırıldığı ana ve alt başlıklar kullanılmıştır. Bulgular: Bunlar arasında "darp”, "eziyet (işkence)”, "bekâret muayenesi”, "kadın (bedeni) ticareti”, "sarkıntılık”, "tecavüz”, ve "öldürme” gibi fiziksel şiddet ögeleri içeren vakalar olduğu gibi, "iftira” ve "hakaret” gibi ağırlıklı olarak sözel şiddet ögeleri içeren mahkeme kayıtlarının da yer aldığı görülmüştür. Davaya konu olan suçun faillerinin, hem erkek hem kadın olabildiği; bu kişilerin kadının yakını olabileceği gibi, hiç tanımadığı kişiler de olabildiği görülmektedir. Sonuç: On altıncı ve XVII. yüzyıllarda İstanbul’da şiddete uğramış kadınların ya kendileri ya da vekilleri aracılığı ile mahkemeye başvurdukları ve dönemin pozitif hukukunun verdiği hakları kullanarak, kendilerine şiddet uygulayan kişilerden uzaklaşmaya ve kendilerini korumaya çalıştıkları görülmektedir. Kadınların, mahkemeye başvurmaları ile "kadına yönelik şiddet” de görünür hale gelmiştir.Keywords : Şiddet, Kadına yönelik şiddet, Kadı sicilleri, Osmanlı Tarihi, Hukuk