- Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi
- Issue: 30
- Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Na...
Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?
Authors : Özlem ERKMEN
Pages : 322-344
Doi:10.31123/akil.464511
View : 13 | Download : 1
Publication Date : 2018-12-28
Article Type : Review
Abstract :Birbiriyle iletişimdeki akıllı cihazlarla sürekli etkileşimde olduğumuz günümüzde, herkes düzenli olarak veri üretmektedir. Gündelik hayatın verileşmesi yönetim ve toplumsal yaşama dair normlarımızı dönüştürürken; daha önce görülmemiş miktardaki bu verinin gündelik pratiklere yarar sağlayacak şekilde nasıl kullanılacağı sorgulanmaktadır. Yurttaşlar günlerini veri selinde boğulmadan düzenleyebilmek; gazetecilerse veriyi haberlerinde kullanmak için yeni teknolojilerin sunduğu fırsatları değerlendirmek için yeni araçlara ihtiyaç duymaktadır. Ham veriyi işleyerek sıradan okuyucu için anlamlı birşeye dönüştürmek gerekliliği, gazetecilik mesleğinde yeni bir alan olarak veri gazeteciliğini ortaya çıkarmıştır. Veri gazeteciliği kavramını 2010 tarihli WikiLeaks sızıntısına borçluyuz. ABD ve Avrupa’da konuya yönelik akademik ilgi, WikiLeaks’le eş zamanlı başlar ve kavramı teknolojik gelişme ve dijitalleşme kadar; ifade özgürlüğü, şeffaflık ve demokrasiyle ilişkilendiren geniş bir literatür mevcuttur. Ancak Türkiye’de konuya yönelik profesyonel ve akademik ilgi hala başlangıç aşamasındadır. Gazeteciliğin veriye-dayalı süreçlerle dönüştürülmesi, şu açılardan önemli görülmektedir: 1. Derinlemesine inceleme olanağı, medyanın dördüncü güç işlevini pekiştirir, yönetimlerin hesap sorulabilirliğini arttırır. 2. İlgili kurumlar üzerinde şeffaflaşma yönünde baskı unsuru oluşturur, hatalı uygulamaları ortaya çıkararak kamu yararı sağlar. 3. Veriye dayandırmak, haberin nesnelliğini arttırarak okuyucuların medyaya yönelik güvenini tazeler. 4. Yurttaşların enformasyonun üretimine ve demokratik süreçlere katılımını arttırır. Çalışmada, veri gazeteciliği yukarıda bahsedilen boyutlarıyla ele alınmakta, demokrasi ve katılıma dair anlayışımızı nasıl dönüştürebileceği tartışılmaktadır. Veri gazeteciliği ile ilgili mevcut literatürün taranmasına odaklanan çalışma ayrıca, mahremiyet, kişisel verilerin korunması, unutulma hakkı, doğrulama, enformasyon akışına aşağıdan-yukarıya yön verilmesi ve veri okuryazarlığının geliştirilmesi gibi, veri gazeteciliğin dönüştürücü işlevini zayıflatabilecek etik ve teknik sorunlara da değinmektedir. Türkçe’de yeni gelişmekte olan bu alandaki kuramsal tartışmayı besleyecek bir başlangıç çalışması olma amacındadır.Keywords : veri gazeteciliği, açık veri, demokrasi, katılım, hesap verebilirlik, şeffaflaşma