- Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi
- Vol: 10 Issue: 1
- Nation Building and Alevis During the Late Ottoman and Early Republican Periods: Within and Beyond t...
Nation Building and Alevis During the Late Ottoman and Early Republican Periods: Within and Beyond the "National"
Authors : Nail Elhan
Pages : 1-20
Doi:10.14782/marmarasbd.882405
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2022-03-29
Article Type : Research
Abstract :Alevilik, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde siyasi bir mesele olarak ortaya çıkmış ve 19. ve 20. yüzyıllarda modernleşme, milliyetçilik ve ulus inşası bağlamlarında ele alınmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak kayıpları ve Avrupa’ya karşı üstünlüğünü kaybetmesi, yönetici sınıfları reform yapmak ve elde kalan topraklardaki nüfustan homojen bir yapı inşa etmek durumunda bırakmıştır. Bu durum, farklı veçheler kazanarak Osmanlı’nın reformlar döneminde ve İttihat ve Terakki iktidarı altında devam etmiştir. Bu dönemlerde Aleviler, bütünün bir parçası olarak tutulmaya çalışılırken, bir iç tehdit olarak değerlendirilmişler ve bütüne dahil edilmeleri için farklı politikalara maruz bırakılmışlardır. Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının ardından yeni inşa edilen cumhuriyet yönetimi, Alevilerin İslamlaştırılması, millileştirilmesi ve ulusal bütüne dâhil edilmelerini amaçlayan bu politikaları sürdürmüştür. Alevilik, bu dönemde farklı hükümetlerin İslamcılıktan Türkçülüğe farklı siyasi yaklaşımlarının hedefi haline gelmiştir. Bu çalışma, milliyetçiliği bir siyaset biçimi olarak Kabul eden John Breuilly’nin milliyetçilik anlayışı bağlamında söz konusu bu dönemlerde Aleviliğe yaklaşımları ele almaktadır. Buna göre Alevilik, farklı iktidarların ve farklı hükümetlerin bir siyaset aracı olarak gördükleri milli kimlik ve milliyetçiliğin bir aracı haline gelmiştir. Bu bağlamda, geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemi milliyetçilik politikaları ve hükümetlerin Alevilere yönelik tutumları bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Çalışma, geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerindeki farklı güç merkezlerinin Alevileri ulusal yapı içinde tanımladıklarını ancak diğer taraftan onları iç tehdit olarak algılamaya devam ettiklerini iddia edecektir. Çalışma, John Breuilly’nin milliyetçilik bahsindeki görüşlerini geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerine uygulaması hasebiyle literature katkı sunmaktadır. Çalışma aynı zamanda Aleviliği Breuilly’nin sınırlarını çizdiği ve bir siyaset biçimi olarak gördüğü milli kimlik inşası ve milliyetçilik boyutunda tartışması nedeniyle Alevilik çalışmaları literatürüne katkı sunduğu iddiasındadır.Keywords : Alevilik, Milliyetçilik, Milli Kimlik, Ulus İnşası, John Breuilly