- Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 64 Issue: 64
- Muhammed Enes Topgül. İsnâdı Okumak: Hadis Tarihinin Anlaşılmasında İsnâdın Rolü. İstanbul: İFAV, 20...
Muhammed Enes Topgül. İsnâdı Okumak: Hadis Tarihinin Anlaşılmasında İsnâdın Rolü. İstanbul: İFAV, 2022, 172 sayfa.
Authors : Osman Çavuş
Pages : 123-129
View : 129 | Download : 96
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :İslâm ümmetine özel olan ve hadis âlimlerince dinden bir parça olarak kabul edilen isnad, hadis metninin vazgeçilmez bir unsurudur. Hadisin sıhhatini belirlemekle kalmayıp içinde birçok bilgiyi de barındıran isnad, farklı açılardan incelenmeye müsait bir alandır. İsnâdları hadis tarihinin ilk dönemini aydınlatan veriler olarak okumayı teklif eden Topgül, İsnâdı Okumak: Hadis Tarihinin Anlaşılmasında İsnâdın Rolü adını verdiği bu çalışmada Ahmed b. Hanbel’in (ö. 241/855) el-Müsned’inden gelişigüzel seçtiği 7 örnek cildindeki 4991 isnaddan elde ettiği 60000’in üzerindeki veriyi birtakım sorular üzerinden analiz ederek yargılara varır. Bu yargıların bir kısmı yeni olmakla birlikte Topgül, literatürdeki bilgileri revize etmeyi teklif ederken bazı bilinen yargıları daha müdellel bir hale getirmeye çalışır. İsnâdlar üzerinden rivayetin sistemleşmesini, profesyonel râvi/muhaddisliğin başlangıç zamanlarını, hoca-talebe ilişkilerini ve ders halkalarının tespit edilebileceğini, dolayısıyla hadis tarihi açısından birçok bilginin gün yüzüne çıkmasının mümkün olduğunu ve bilinen bazı bilgilerin ise tartışmaya açılması gerektiğini belirtir (s. 15-17). Girişe ilaveten "Rivayet Sigaları” ve "Râvi Nitelikleri” adlı iki bölümden oluşan bu çalışmanın ilk bölümünde râvilerin rivayet esnasında kullandığı sigaların analiz ve yorumları yapılır (s. 31-98). İkinci bölümde ise aile isnadları, meçhul, müphem ve kadın râvilere dair meseleler elde edilen veriler üzerinden incelenir (s. 101-51). Ayrıca bu çalışma, Türkçe literatürde Dijital Beşeri Bilimler (Digital Humanities) bağlamında hadis tarihini tekrardan okumayı teklif eden ilk çalışma olarak göze çarpar. Topgül’ün yukarıda zikredilen konularda ulaştığı sonuçların tamamının incelenmesi yazının uzamasına sebep olacaktır. Bundan dolayı burada aynı ve farklı sonuçların olduğu bilinen meçhul râviler konusunda ulaştığı sonuçlar, bu konuyu müstakil olarak inceleyen veya bu konuya yer veren çalışmalardaki sonuçlarla kıyaslanacaktır.Keywords : İsnâd, Hadis Tarihi, Dijital Beşeri Bilimler