- Marmara Fen Bilimleri Dergisi
- Vol: 30 Issue: 3
- Evaluation of Value Capture Strategies for Public Private Partnership Projects in Railway System Pro...
Evaluation of Value Capture Strategies for Public Private Partnership Projects in Railway System Projects to be Built in Istanbul City
Authors : Hakan Inaç, Cem Çağrı Dönmez
Pages : 286-298
Doi:10.7240/marufbd.396649
View : 12 | Download : 3
Publication Date : 2018-09-30
Article Type : Research
Abstract :Şehir içi raylı sistem hatları için; planlanma, yapım ve işletme gibi tüm aşamalarda birçok kaynak ihtiyacı bulunmaktadır. Büyük bütçeli ve inşaatı ihtisas gerektiren bu yapıların finansmanında, sadece devlet kaynakları kullanımı değil birçok kamu özel işbirliği modelinin de hayata geçirilmesi mümkün görülmektedir. Alternatif finansman olarak adlandırılabilecek bu yöntem, yatırım ihalelerinin gerçekleştirilmesinde önemli katkı sağlayacağı gibi, yatırımların hızlı bir şekilde hizmete alınması / sonuçlandırılmasında da katkı sağlayacaktır. Bu model dünyada birçok kez denenmiş ve göreceli olarak hafif metro yatırımı olarak isimlendirilebilecek metro türlerinde (teleferik, hafif metro, havaray, cadde tramvayı) daha başarılı olacağı değerlendirilmiştir. Alternatif finansmanı istenen raylı sistem hatları için, fizibilite raporlarında gelir kalemlerinin çeşitliliğin artırılması uygun olacaktır. Bu kapsamda yolculuk gelirlerinin yanında, Gayrimenkul Değer Vergisi, Vergi Artış Yoluyla Finansman (Tax Increment Financing), Şerefiyeler ve Gayrimenkul Geliştirme Ortaklığı gibi yöntemler ile gelir sağlanabilecektir. Özellikle, raylı sistem yatırımları metropol şehirlerde emlak fiyatlarını doğrudan etkilemektedir. Raylı sistem yatırımı yapılan alanlarda gayrimenkul fiyatları artmakta ve bu durum inşaat firmaları tarafından doğrudan bir pazarlama aracı olarak kullanılmaktadır. Diğer taraftan istasyon yapılarının kamu alanı dışında inşa edilmesi zorunluluğu olduğu durumlarda proje için kamulaştırma maliyeti oluşturmakta, finansman ihtiyacı artmaktadır. Kamu-Özel İşbirliği Projesi (PPP) olarak yapılan ulaştırma yatırım projeleri için, yolcu gelirleri dışındaki değer artış stratejilerinin kullanılması finansmanın sağlanması açısından faydalı olacaktır. Kullanılacak Değer Yakalama Stratejileri’nin (VCS) belirlenmesinde ise, projenin demografik ve coğrafi özellikler belirleyici olacaktır. Bu proje kapsamında; İstanbul’da yapılacak raylı sistem projelerinde uzman görüşü ile Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) kullanılarak, PPP modellerinde VCS stratejileri değerlendirilmiştir.Keywords : Alternatif Fonlama Seçenekleri, Değer Yakalama Stratejileri (VCS), Kamu-Özel Ortaklığı (PPP), Raylı Sistem, Analitik Hiyerarşi Proses (AHP), İstanbul