- Marmara Coğrafya Dergisi
- Issue: 40
- MELET ÇAYI HAVZASI’NIN AŞAĞI KESİMİNDE YAŞANAN MEKÂNSAL DEĞİŞİMİN POTANSİYEL TAŞKINLARDAN ETKİLENME ...
MELET ÇAYI HAVZASI’NIN AŞAĞI KESİMİNDE YAŞANAN MEKÂNSAL DEĞİŞİMİN POTANSİYEL TAŞKINLARDAN ETKİLENME DURUMU
Authors : Celal Şenol
Pages : 439-453
Doi:10.32003/iggei.571481
View : 23 | Download : 11
Publication Date : 2019-07-30
Article Type : Research
Abstract :Melet Çayı, Orta ve Doğu Karadeniz bölümleri arasındaki sınırı oluşturmaktadır. Karadeniz Bölgesi’nin hem debi, hem de uzunluk açısından önemli akarsularından birisidir. Akarsu, taşıdığı alüvyonları ağız kısmında biriktirerek Ordu şehrinin üzerinde bulunduğu küçük bir deltayı meydana getirmiştir. Akarsuyun aşağı kesimlerinin yer yer bataklıklarla kaplı olmasının yanında taşkınların etkisinin fazla olması tarım ve yerleşim alanı olarak kullanılmasını kısıtlamıştır. Deltanın ıslah edilmesinden sonra bu alanlar önce tarıma sonra yerleşme ve sanayi sahasına dönüşmeye başlamıştır. Karadeniz kıyı kentlerini birleştiren sahil yolu deltanın kuzeyinden, yeni çevre yolu ise güneyinden geçmektedir. Bunun yanında deltanın doğusunda üniversite yerleşkesinin kurulması ve havalimanının yapılması bu alanların yoğun olarak yerleşmenin baskısı altında kalmasına neden olmaktadır. Günümüzde de hızlanarak devam eden bu değişim; havzanın bu kesimlerinin yoğun bir şekilde kullanılmasına neden olmuştur. Melet Çayı’nın sahip olduğu kuvvetli akımın yanında ilkbahar-yaz aylarında yağış ve kar erimeleriyle artan debi, taşkınları da beraberinde getirmektedir. Potansiyel taşkın etki sahasına doğru genişleyen yerleşmeler ve tarım alanları bu durumdan en fazla etkilenenler arasındadır. Taşkından korunmak için kıyı setleri ve hız kesici kaya dolgu gibi birtakım önlemler alınmasına rağmen taşkınların önüne geçilememektedir. Bu önlemler dışında hem taşkın kontrolü hem de elektrik enerjisi elde etmek için 1990’lı yıllardan beri havzaya irili ufaklı birçok baraj yapılmıştır. Bu barajlardan ilki ve en büyüğü Topçam Barajı’dır. Bu çalışmada taşkın sahasına ait 1975-2018 yılları arasının (1975-1987-1990, 2000 ve 2018) hava fotoğrafları ve uydu görüntüleri analiz edilmiştir. Bunları desteklemek amacıyla sahada gözlemlerle birlikte yöre sakinleriyle görüşmeler yapılmıştır. Bu doğrultuda hem sahanın geçmişi ve bugünü hem de taşkından etkilenme durumu üzerinde durularak sorunlara dikkat çekilmiş ve alınabilecek önlemler belirtilmiştir.Keywords : Melet Çayı Havzası, Arazi Kullanımı, Şehirsel Gelişim ve Mekânsal Değişim, Taşkın, Ordu, Ordu