- Marmara Coğrafya Dergisi
- Issue: 39
- DİNİ MEKÂNLARIN TOPLUMSAL HAFIZAYA ETKİLERİ: İSTANBUL AYA PANTELEYMON ORTODOKS KİLİSESİ ÖRNEĞİ...
DİNİ MEKÂNLARIN TOPLUMSAL HAFIZAYA ETKİLERİ: İSTANBUL AYA PANTELEYMON ORTODOKS KİLİSESİ ÖRNEĞİ
Authors : Ayla Deniz, E. Murat Özgür, Muhammet Öksüz
Pages : 171-188
Doi:10.32003/iggei.469070
View : 22 | Download : 5
Publication Date : 2019-01-30
Article Type : Research
Abstract :Bir toplumun kolektif hafızasının izini, çeşitli mekânlarda bulmak mümkündür. Özellikle toplumun üyelerinin gündelik pratiklerini gerçekleştirdikleri ve/veya belirli bir takvim eşliğinde sıkça ziyaret ettikleri mekânlar, sosyal yeniden üretimin en güçlü olduğu alanlardır. Bu yolla hem grup içi iletişimin artması ve aidiyet duygusunun gelişmesi hem de bununla ilişkili kimlik ediniminin gerçekleşmesi mümkün olur. Bu yüzden grupların hafızalarının düğümlendiği bu mekânlar hafıza mekânları olarak isimlendirilirler ve bu alanlar içinde mabetlerin özel bir yeri vardır. Bu bakımdan, toplulukların mekânsal örgütlenmesinin merkezinde çoğunlukla mabetlerin yer alması tesadüf değildir. Mabetler, özellikle çoğunluktan farklı bir etnik kompozisyona sahip olan göçmen grupları için bir var oluş alanıdır. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, İstanbul’da yaşayan Ortodokslara hizmet veren Aya Panteleymon Kilisesi’nin bir hafıza mekânı olarak anlamı konu edilmektedir. Bu yolla ortak din üzerinden bir araya gelen farklı göçmen gruplarının, kolektif hafıza yaratma sürecindeki pratiklerinin anlaşılması amaçlanmaktadır. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışma kapsamında, kilisenin tarihsel varoluşunda çeşitli kopuşların olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, kilisenin, Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla birlikte yeniden aktif hale geldiği anlaşılmıştır. Kilisenin cemaati, tarihsel kırılmalar, nesiller-arası kesişim ve değişen anlamlara rağmen, kiliseyi topluluk hafızasını koruyan bir tutkal olarak görmektedir. Ayrıca kilisenin cemaatinin bir kısmı, Sovyetler Birliği fikriyle Ortodoksluğu birleştirerek yeni bir kimlik yaratmaktadır.Keywords : Hafıza Mekânı, İstanbul, Kolektif Hafıza, Aya Panteleymon Ortodoks Kilisesi