- Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 20 Issue: 2
- Para Vakfı: Faizli Dindarlık Mı? Karz-ı Hasen Mi? Bir Anlama Denemesi
Para Vakfı: Faizli Dindarlık Mı? Karz-ı Hasen Mi? Bir Anlama Denemesi
Authors : Mehmet Ali TÜRKMENOĞLU
Pages : 297-314
Doi:10.18026/cbayarsos.1069736
View : 17 | Download : 2
Publication Date : 2022-06-28
Article Type : Research
Abstract :İslam devletlerinde vakıflar, toplumun sosyal, iktisadi, kültürel ve dini açıdan şekillenmesinde öncü olmuştur. Menkul, gayrimenkul ve hatta para vakıflarıyla önemli miktarda gelirler elde edilirken; bu gelirler halk için kullanılmıştır. Temeli İslamiyet’in ilk dönemlerine dayanan bu kurumlar, Osmanlı Devleti döneminde gelişimini tamamlamıştır. Bu süreçte yapılan icraatlarda ve işleyiş usullerinde de değişiklikler olabilmiştir. Bu değişikliklerden en önemlisi de diğer İslam devletlerinde görülmemiş olan ve Osmanlı döneminde ortaya çıkan para vakıfları olmuştur. Para ekonomisinin gelişmeye başlamasıyla ortaya çıkan bu olgu ilk olarak cevaz tartışmalarını beraberinde getirmiştir. Bu kurumlar gerçekte ilk bankalar olup faizli çalışan kurumlar mıdır? Yani kayıtlarda geçen 10’u 11’den borç vermek çoğu iktisatçının anladığı gibi yüzde on faizle borç vermek midir? Yoksa bu işlem kısaca peşin alıp vadeli satma olarak tanımlanabilecek bir ticaret midir? Doğrusunun bu ikincisi olduğunu belirten birçok İslam bilgini bu uygulamanın İslam şeriatına uygun olduğu yönünde fetva vermişlerdir. Böylece İslam devletinde bankacılığın temelleri atılmış, insanların tefecilerin baskısından kurtarılmış olduğu ifade edilmiştir. Vakıfların devlet tarafından desteklenmesi ve belli süreçlerde denetlenmesi, bu kurumların uzun ömürlü olmasını sağlarken insanların bu müesseselere güvenmesini de sağlamıştır.Keywords : Para Vakfı, Vakfiye, Faiz, Borç Verme