- Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- İstiklal Marşı 100. Year Armağan Issue: Special Issue
- Geleneksel Dünyada Bilgi, Eğitim ve Ulema’nın Toplumsal Konumu
Geleneksel Dünyada Bilgi, Eğitim ve Ulema’nın Toplumsal Konumu
Authors : Aznavur Demirpolat
Pages : 299-310
Doi:10.18026/cbayarsos.856432
View : 12 | Download : 7
Publication Date : 2021-05-19
Article Type : Research
Abstract :İslam'ın kitabi bir din olması, Müslüman dünyasında bilgi ve eğitim kurumlarının gelişmesinde oldukça etkili olmuştur. Ancak hem İslami eğitim kurumlarının (medreselerin) tarihsel gelişimini hem de ulemanın bu gelişmedeki rolünü anlamak için bilgi ve iktidar arasındaki ilişkinin mahiyetini incelemek gerekir. Bu nedenle bu çalışmanın temel amacı, İslam dünyasında bilgi ve iktidar arasındaki ilişkiyi belirleyen tarihi ve sosyal-kültürel dinamikleri açıklamaktır. Bu çalışmanın ana tezi, İslam'ın ilk yayılmasından sonra ortaya çıkan hanedanlık yapılarının dini bilginin alanını ve ulemanın Müslüman toplumlardaki konumunu belirlemeye çalıştığıdır. Özellikle Abbasi hanedanının yükselişinden sonra hem medreseler hem de ulema iktidar nesnesi haline geldiler. Osmanlı İmparatorluğu'nda ulema, merkez ve taşra ulema gibi ikili bir görünüme sahipti. Sünni dünyasına kıyasla Safevi sonrası dönemde Şii ulema ve eğitim kurumları iktidara karşı görece özerkliklerini korudular. Dolayısıyla genel olarak geleneksel İslam dünyasında medreselerin ve ulema sınıfının siyasal iktidarın ana meşrulaştırma aracı, hatta organı haline geldiği söylenebilir.Keywords : Medrese, Eğitim, Ulema, iktidar, Bilgi