- Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 15 Issue: 3
- SAVAŞ YILLARINDA AKHİSAR’DA BİR ZİRAAT OKULU: OR YEHUDA
SAVAŞ YILLARINDA AKHİSAR’DA BİR ZİRAAT OKULU: OR YEHUDA
Authors : Ahmet Asker
Pages : 49-68
Doi:10.18026/cbayarsos.340968
View : 18 | Download : 7
Publication Date : 2017-09-30
Article Type : Research
Abstract :I. Dünya Savaşı’nın zorlu şartları içerisinde, tarımsal verimin düşmesi sonucunda hükümet tarafından Mükellefiyet-i Ziraiye Kanunu yürürlüğe sokulmuştur. Bu kanun çerçevesinde, Manisa’nın Akhisar ilçesinde 1899’da Yahudi Kolonizasyonu Derneği (JCA) tarafından açılan Or Yehuda çiftliğinin yöneticileri, çiftlikte üretilen ürünlerin büyük kısmını askeri ve sivil otoritelere vermiştir. Bir süreliğine Osmanlı askeri birliği çiftlikte konaklamıştır. Yüksek askeri harcamaların yapıldığı savaş şartlarında, d evlet bütçesine yük olan işletmelerle ilgili çareler aranmaktadır. Bu çerçevede, tasarruf tedbirlerine başvuran İzmir valisi Rahmi Bey, verimsiz bir arazi üzerine kurulmuş ve işletme maliyetlerini karşılamayan Seydiköy ziraat okulunu, geçici olarak Akhisar’daki Or Yehuda çiftliğinin içindeki ziraat okuluna nakletme kararı vermiştir. Bu karar, Or Yehuda ziraat okulu ve dernek yöneticilerinin tepkisini çekmiştir. Valinin çiftliğin tamamına el koymayı amaçladığını düşünen Or Yehuda yöneticileri, bunun önüne geçmek amacıyla Alman Büyükelçiliği’nden acil yardım talep etmişlerdir. Bunun üzerine İstanbul’daki Alman Büyükelçiliği ile İzmir’deki Alman konsolosluğu konuyu yakından takip etmiş ve Or Yehuda lehine bir karar çıkması için vali ve hükümet düzeyinde lobi faaliyeti yürütmüşlerdir. Bu makalede Rahmi Bey’in kararını uygulama sürecinde taraflar arasında yaşanan müzakereler ve Türkiye’deki Alman dışişlerinin konuya müdahil olma süreci, Alman dışişleri arşiv belgeleri ışığında gün yüzüne çıkarılmıştır. Belgelerdeki yazışmalar, ayrıca müttefik Almanya’nın Osmanlı’daki gayr-i Müslim unsurlardan Yahudileri himaye noktasında üstlendiği misyonu gözler önüne sermektedir.Keywords : Akhisar, Or Yehuda, Rahmi Bey, Seydiköy, Ziraat