- MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi
- Vol: 10 Issue: Special Issue
- K. K. Yudahin’in Kırgızca-Rusça Sözlüğünde Geçen Seyrek Kullanılan Kelimeler Hakkında Bir Değerlendi...
K. K. Yudahin’in Kırgızca-Rusça Sözlüğünde Geçen Seyrek Kullanılan Kelimeler Hakkında Bir Değerlendirme
Authors : Meder Saliev
Pages : 12-32
Doi:10.33206/mjss.830194
View : 14 | Download : 8
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Other
Abstract :Bu yazıda K. K. Yudahin tarafından hazırlanan ve Kırgız Türkçesinin söz varlığını incelemede önemli kaynakların biri olan 1985 tarihinde basılmış olan "Kırgızca-Rusça Sözlük” üzerinde durulmuştur. Yazarın, eserin açıklama bölümünde 31 maddelik açıklamanın 29. maddesinde bazı kelimelerin yanına редко (seyrek) işaretini koyduğu görülmektedir. Ama yazar, bu işareti kullanırken bu işaretlediği kelimelerin niçin ve neye göre seyrek kullanılan kelimeler olduğu üzerine herhangi bir bilgilendirme yapmamıştır. Sözlükte Yudahin tarafından seyrek olarak işaretlenen kelimelere baktığımızda toplam yüz elli iki tane kelime tespit edilmiştir. Bu kelimeler Arapça, Farsça, Rusça, Çince olmakla birlikte kökeninin Moğolca olabileceği kelimler dışındaki kelimelerin yarısı Türkçe (Kırgızca) kelimelerden oluşmaktadır. Bu makalede tespit ettiğimiz seyrek kelimelerin ne anlam taşıdıkları, kelimenin kökünün neye dayandığı ve kelimenin kökünde nasıl ses olayları meydana geldiği üzerinde durulmuştur. Tespit edilen kelimeler içerisinde Arapça, Farsça ve Rusça kelimelerin Kırgız Türkçesinin ses özelliklerine uygun olarak değiştirildiği görülmektedir. Türkçe (Kırgızca) kelimelerde ise ciddi ses değişikleri görülmemekle birlikte seyrek olarak işaretlenen kelimelerin özelliklerine baktığımızda Kırgız yazı dilinde kullanılmayan kelimelerin çoğu Türkçenin tarihi dönmelerinde yazılmış olan eserlerde, Kırgız Türkçesi dışında diğer Türk lehçelerinde ve az sayıda olsa Kırgız Türkçesinin ağızlarında görülmektedir.Keywords : Sözlükte geçen seyrek kullanılan kelimeler, Arapça unsurlar, Farsça unsurlar, Türkçe kelimelerde görülen ses olayları