- MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi
- Vol: 9 Issue: 2
- Siyasal ve Sosyal Bağlamda Mankurt Kavramının Türk Yazılı Basınında Metaforik Kullanımı
Siyasal ve Sosyal Bağlamda Mankurt Kavramının Türk Yazılı Basınında Metaforik Kullanımı
Authors : Dursun Yilmaz, Murat Sezgin
Pages : 1010-1030
Doi:10.33206/mjss.492326
View : 5 | Download : 1
Publication Date : 2020-04-24
Article Type : Research
Abstract :Türk Dil Kurumu sözlüğünde "ulusal kimlikten uzaklaşan, içinde bulunduğu topluma yabancılaşan” şeklinde tanımlanan Mankurt sözcüğü ilk olarak Kırgız yazar Cengiz Aytmatov tarafından 1980 yılında kaleme alınan Gün Olur Asra Bedel eserindeki Nayman ana efsanesinde kullanılarak literatüre kazandırılmıştır. Kavram, daha çok sosyal psikoloji alanında kullanılan bir terim olsa da günümüzde sosyolojiden siyasete pek çok konuyu açıklamada kullanılmaktadır. Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel (1980) romanını Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin henüz SSCB’nin yönetimi altında olduğu tarihlerde kaleme almıştır. Yazara, bu eseri ile milli şuuru canlandırmayı, özünden kopmamayı ve milli bilinç oluşturmayı amaçladığı yorumları yapılmıştır. Mankurt kavramı, bugüne kadar Türkiye matbuatında kitap, makale ve gazete fıkrası gibi pek çok yazında ele alınmıştır. Bu yazınlarda kavramı yorumlayanlar genelde kendi meşrebince yorumlamış, kendi düşünsel perspektifinden kavramı ele almışlardır. Bu durumdan mütevellit birbiriyle çelişen tanımlamalar ve yorumlarda ortaya çıkmıştır. TÜRKSOY’un 2018 yılını "Cengiz Aytmatov Yılı” ilan etmesi münasebetiyle hem Aytmatov’u anmak hem de literatüre kazandırdığı Mankurt kavramının Türk kamuoyunda oluşturduğu tutum, kullanıldığı bağlam, Türk ulusal basınında gündem oluşturması ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Mankurt ifadesini metaforik olarak kullanması bu çalışmada ele alınmıştır. Çalışma, Gündem Belirleme Kuramı çerçevesinde İçerik Analizi Yöntemi ile yapılmıştır.Keywords : Mankurtlaştırma, Cengiz Aytmatov