- MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi
- Vol: 9 Issue: 1
- Türk-İslam Eğitim Geleneğinde Öğretmen-Öğrenci İlişkilerinin Ahlaki Çerçevesi
Türk-İslam Eğitim Geleneğinde Öğretmen-Öğrenci İlişkilerinin Ahlaki Çerçevesi
Authors : Mehmet Korkmaz
Pages : 529-538
Doi:10.33206/mjss.532977
View : 14 | Download : 27
Publication Date : 2020-01-27
Article Type : Review
Abstract :Teknolojinin baş döndürücü bir şekilde ilerlediği günümüzde neredeyse hemen her alanda, yarının bugünden eskitildiği ve tüketildiği, her gün yeni sorunlarla boğuşulduğu hızlı bir değişim ve dönüşüm süreci yaşamaktayız. Bu sorun alanlarından birisi de hiç kuşkusuz eğitim alanıdır. Bugün pek çok ülkede eğitim yatırımları arttırılmakta, "aktif öğrenme”, "öğrenmeyi öğrenme”, "yapılandırmacılık”, "teknoloji destekli eğitim” vb. yeni kavramlar tartışılmaktadır. Bütün bu çabalara rağmen eğitimdeki nitelik sorunları da artarak devam etmektedir. Zira bugün, genelde eğitim süreci, özelde ise öğretmen öğrenci ilişkileri, temel değerlerin aktarıldığı ve içselleştirildiği varoluşsal bir ilişki biçimi olmaktan çıkmış gözükmektedir. Dolayısıyla bugün eğitimle ilgili süreç ve unsurların (program, amaç, yöntem, mekan, öğretmen-öğrenci vb.) niteliği, değerliliği yeniden sorgulanmak durumundadır. Bu sorgulamada çağdaş fikirlere ihtiyaç olduğu kadar, uzun yıllar boyunca çeşitli toplum ve devletleri etkilemiş, ancak günümüzde unutulmuş eski(meyen) fikirlerin hatırlanmasına da ihtiyaç vardır. Bu konuda, geniş bir coğrafyada etkili olmuş ve özellikle İslam toplumları üzerinde kalıcı izler bırakmış olan Selçuklu ve Osmanlı ilim geleneğinde sayısız örnekler vardır. Kaynaklarımız sınırlı da olsa, Selçuklu ve Osmanlı ilim mahfillerinde öğretmen ve öğrencilerin durumu, rolleri, öğretmen ve öğrenci ilişkilerinin ahlaki boyutu konusunda fikir teatisinde bulunmak bugünün eğitimcilerine önemli katkılar sağlayabilir. Bu çerçevede bu çalışmada İslam eğitim geleneğinde Öğretmen ve öğrencilerin konumu ve rolleri hakkında özet bir bilgi verilecek daha sonra, öğretmenler ve öğrenciler arasındaki ilişkilerin ahlaki boyutu üzerinde durulacaktır. Literatür analizine dayanan çalışmada, Türk-İslam geleneğindeki öncü şahsiyetlerden Farabi, İbn Sina, Maverdi, Yusuf Has Hacib, Gazali, Mevlana, İbn Haldun, Taşköprülü-zâde, Kınalı-zâde gibi alimlerin eserlerinden, onlar hakkında yazılan eserlerden ve eğitim bilimi ile ilgili kaynaklardan yararlanılacaktır.Keywords : Türk-İslam Eğitim Geleneği, Eğitim Felsefesi, Öğretmen-Öğrenci İlişkileri