- MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi
- Vol: 8 Issue: 3
- Realist Rus Edebiyatından Erken Dönem Sovyet Sinemasına Gerçekçi Mekân Kullanımı
Realist Rus Edebiyatından Erken Dönem Sovyet Sinemasına Gerçekçi Mekân Kullanımı
Authors : Menderes Akdağ
Pages : 2852-2874
Doi:10.33206/mjss.590121
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2019-07-16
Article Type : Research
Abstract :Fransız İhtilali‟yle devrimler dönemi başlamakta ve bu süreç XX. Yüzyılın ilk çeyreğine kadar sürmektedir. Endüstri Devrimi‟yle 1917 Rus Devrimi bu devrimlerden sadece ikisidir. Devrimlerin dünya ölçeğinde etkileri olmaktadır. XIX. yüzyıla Rusya büyük problemlerle başlamaktadır. Napolyon Savaşları denilen 1815 Viyana Kongresi‟yle biten süreç önemlidir. Napolyon, Madrid‟den Moskova‟ya bir imparatorluk kurmuştur. Rus direnişi ve ağır kış şartları nedeniyle imparatorluk kısa sürmüştür. Ruslar, topraklarını istiladan kurtarmış, fakat savaşlar, Rusya‟da büyük bir yıkım meydana getirmiştir. Bu dönemde Rusya dört yüz bin askerini yitirmiştir. Savaşların ardı arkası kesilmemektedir. Rusya‟da toprak soylularıyla Çar ve çevresi refah içerisinde yüzerken toprağa bağlı kölelik kaldırılmasına rağmen halkın genel durumu kötüdür. Bu çelişki Rus realisttik edebiyatını beslemiştir. Bu edebiyat, yazıldığı dönemi anlattığı için etkilidir. Bütün bunlar 1917 Devrimi‟nin alt yapısını oluşturmuştur. Ekonomik ve sosyal koşullar kuruyan yaprak ve otlarsa realisttik edebiyat bir kibrittir. Bu kibritin kim tarafından ne zaman çakılacağı bilinmemektedir. Kimi zaman tutuşan bu otlar Çarlık tarafından acımasızca bastırılmıştır. 1917‟de çıkan yangınsa önlenemez. Bolşevikler, Rus Edebiyatı‟ndan etkilenen kimi subayları yanına çekmiştir. Çarlık sonlanır. 1917 Devriminde kullanılan "barış, aş, toprak, özgürlük” şeklindeki sloganda yer aldığı gibi Rus edebiyatçıları toprak, yoksulluk, savaş, sefalet gibi konuları işlemişlerdir. Dostoyevski, Tolstoy, Gorki, Gogol gibi edebiyatçıların eserlerinde olaylar okuyucuların bildiği mekânlarda geçmektedir. Erken dönem Rus sinemacıları sokakları, limanları birer set gibi kullanmıştır. Gerçekçi mekân kullanımı anlayışı Sergei Eisenstein, Pudovkin, Vertov gibi yönetmenlerde zirve yapmıştır. Rus realisttik edebiyatıyla Rus sineması mekân kullanımında paralellik gösterir. Edebi eserlerde fazla mekân tasvirinden ziyade olay örgüsü ve diyaloglarla mekân algısı okuyucunun zihninde canlandırılmaktadır. Filmler sürekli bir mekân görüntüsü içinde geçmiştir. Yönetmenler etkiyi artırmak için fazla miktarda close up kullanmıştır. Burada mekân olgusu şeklen kaybolsa da izleyicinin mekânsal algısı olayların sıralanışı dolayı zihninde canlıdır. Rus edebiyatı mekânsal kullanım dâhil kullandığı teknikler itibariyle devrimi hazırlar. Rus sineması ise devrimin devamlılığını sağlamaktadır.Keywords : Rus Edebiyatı, Rus Sineması, Mekân, Realizm, Sinemada Mekân