- MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi
- Vol: 8 Issue: 1
- Мавзолей Кёк-Таш (Көк-Таш) результаты археологических раскопок 2017 года....
Мавзолей Кёк-Таш (Көк-Таш) результаты археологических раскопок 2017 года.
Authors : Kubatbek Tabaldiev, Kunbolot Akmatov
Pages : 584-611
Doi:10.33206/mjss.519387
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2019-01-29
Article Type : Research
Abstract :Çalışmada 2017 yılında Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’nın desteğiyle Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi arkeoloji ekibi tarafından Kırgızistan’ın Koçkor ilçesinde yer alan Kök Taş türbesinde yapılan kazıların ve arkeolojik-mimari analizlerin sonuçları ortaya konmaya çalışılmıştır. Kök Taş türbesi 1988 yılında yem üretiminin fermantasyonunu yapmak için buldozer ile çukur kazılırken tespit edilmiştir. O günden bugüne kadar türbede birkaç kez kaçak kazılar yapılmıştır. Bu yas dışı çalışmaların neticesinde yapının kubbesi ve bazı duvarları bozulmuştur. Türbe, duvarları dört ana yöne doğru yönelen dikdörtgen şeklindeki küçük bir giriş odasından ve sandukanın yer aldığı kare şeklindeki büyük bir odadan oluşmaktadır. Yapı harç ile bağlanan kare şeklinde pişirilmiş tuğlalar ile inşa edilmiştir. Tuğla sıralarını birbirine bağlamak için dikdörtgen şeklindeki kerpiçler de kullanılmıştır. Türbe duvarlarının iç yüzeylerinde tuğlalar sırasıyla düzgün bir şekilde örülürken, duvarın dış yüzeylerinde kırık tuğlalar gelişigüzel bir şekilde örülmüştür. Türbeye giriş kapısı birinci odadan geçmektedir ve odanın güney duvarının ortasında bulunmaktadır. Odaların zeminleri pişirilmiş tuğla ile iki kat olarak döşenmiştir. İkinci odanın 2017’de açılan güney-doğu ve kuzey-batı sektörlerinde köşeye yaklaştıkça küçülen kemerlerden oluşan tromplar yer almaktadır. Kazılar sırasında türbe içinde kubbeden ve duvarlardan düşmüş tuğlalar ve onların parçaları, seramik ve cam kapların fragmanları, demir çiviler, alçıtaşı kalıntıları, ağaç parçaları, insan ve hayvan kemikleri bulundu. 2017 yılının en ilgi çeken buluntuları, yeşim taşından yapılmış 12 tane küçük tabaktır. Kök Taş kürbesi sadece Kırgızistan’da değil, Orta Asya’da genelinde bazı özellikleri bakımından benzersiz bir anıttır. Bunun yanında yapının inşаat malzemeleri ve başka mimari özellikleri Orta Asya’daki XI–XIII. yüzyıllara ait türbelerle benzerlik göstermektedir.Keywords : Kırgızistan, Orta Asya, Orta çağ, yeraltı türbesi, tuğla, tromp, sanduka