- Litera: Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi
- Vol: 31 Issue: 2
- Kent ve İnsan: 19.Yüzyılın İlk Yarısı Rus Edebiyatında Peterburg
Kent ve İnsan: 19.Yüzyılın İlk Yarısı Rus Edebiyatında Peterburg
Authors : Nazan Coşkun
Pages : 881-904
Doi:10.26650/LITERA2021-891291
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2021-12-06
Article Type : Research
Abstract :İnsanın aitlik duygusunun bir parçası olan kent, kimi zaman adeta canlı bir varlık gibi insan yaşamının merkezinde yer alır. Bu merkezi belirleyen temellerden biri; mekân olarak kentin insan varoluşunun inşasını, bütünselliğinin bir parçasını oluşturmasıdır. Kimliğini bir mekân çerçevesinde oluşturan insan için kent; mekânın boyutlarından biri olarak varoluş sürecinin yapı taşlarından biridir ve bu varoluş sürecinde insan- mekân, mekân- insan ve insan-insan ilişkisinde mekânın rolü gibi üç boyutlu bir etkileşim yapısı söz konusudur. 1703 yılında kurulan Peterburg kenti, Avrupa’ya açılan pencere olarak Çar I.Petro modernleşmesinin, yeni Rusya düşüncesinin sembolü olur. Ancak bu sembol, aynı zamanda yeni kentin yarattığı toplumsal düzen ile beraber ciddi tartışmaların da merkezinde yer alır. Peterburg artık hem yeni kültürün temsili hem de toplumsal çelişkilerin açıkça hissedildiği bir mekân olarak karmaşık bir süreci beraberinde getirir. Bu süreç dönemin edebiyatında da ifade bulur ve Peterburg’a dair iki tür söylem gelişir. Peterburg bir taraftan Rusya’nın Batı’ya açılan penceresi, modernleşmenin sembolü olarak değerlendirilirken, diğer taraftan bireyselliğin hâkimiyet altına alındığı, kapitalist sistemin küçük insanlara yaşam hakkı tanımadığı ruhsuz, bürokratik bir kent olarak değerlendirilir. Bu çerçevede çalışmamızın sınırları içinde Aleksandr Puşkin, Mihail Lermontov, Nikolay Gogol, Fyodor Dostoyevski gibi yazarlar çerçevesinde insan-mekân ilişkisi bağlamında 19. yüzyılın ilk yarısı Rus edebiyatında Peterburg teması ele alınacak, Peterburg hem yazarların dünya duyumsayışı, hem de kahramanlarının varoluş ve mücadele mekânı olarak değerlendirilecektirKeywords : Peterburg, Puşkin, Lermontov, Gogol, Dostoyevski