- KÜLLİYAT Osmanlı Araştırmaları Dergisi
- Issue: 20 - AÄustos 2023
- DİVAN EDEBİYATINA AİT HİCİV ŞİİRLERİNDE FARKLI BAKIŞ AÇILARI
DİVAN EDEBİYATINA AİT HİCİV ŞİİRLERİNDE FARKLI BAKIŞ AÇILARI
Authors : Mehmet Güler
Pages : 27-39
Doi:10.51592/kulliyat.1262176
View : 35 | Download : 34
Publication Date : 2023-08-31
Article Type : Research Article
Abstract :"Divan şiiri” her ne kadar hayattan kopuk ve soyut konular üzerinde yoğunlaşmış bir edebiyat sahası olarak düşünülse de, bu edebiyat alanı içine dahil edilen şairler, yaşadıkları dönemin sosyal yaşantısını yansıtan ipuçları da vermişlerdir. Özellikle hiciv şiirlerinde gerçek kişi ve yer adlarının kullanılması yanında toplumsal yaşama dair çeşitli izleri görmek mümkündür. "Divan edebiyatının hiciv şairleri; çevrelerinde gördükleri aksaklıkları ve bunlara neden olduğunu düşündükleri yönetici, asker ve bürokrat sınıfından kişileri kendilerine özgü yaklaşımlarla hicvetmişler, onları sanatlı veya doğrudan anlatım yöntemleri ile eleştirmişlerdir. Yapılan hicivlerde toplumsal aksaklıkların, siyasal yozlaşma belirtilerinin, kültürel zayıflıkların teşhir edilmesi yanında kişilerin farklı yaklaşımlarla alaya alınması, küçük düşürülmeye çalışılması; bu kişilere karşı tehzil, tezyif veya tahkire başvurulması da söz konusudur. Bu ortam içinde 16. 17. ve 18. asırlarda ön plana çıkan üç önemli şairin hiciv sahasında dikkate değer eserler verdiğini; bu döneme ait yer, durum, olay ve kişilere farklı bakış açılarıyla yaklaştığını görmekteyiz. Sözünü ettiğimiz üç şair; Bağdatlı Rûhî, Nef’î ve Hevâyî’dir. Makalede bilhassa bu üç şairin yergi şiirleri incelenip bu şairlerdeki sosyal yaşam ve gerçek dünyaya dair farklı bakış açıları karşılaştırılmış, bu şairlerden hareketle Osmanlı Devleti içinde görülen sosyal ve siyasal bozuklukların o dönemin "divan şiiri”ne ne şekilde yansıdığı hakkında genel bir yargıya ulaşılmaya çalışılmıştır.Keywords : Klasik Türk Şiiri, Yergi, Sosyal hayat, Bağdatlı Ruhi, Nefi, Hevayi